Πέμπτη 14 Αυγούστου 2014

"Σημαντικά νεκρός"



Κάποτε, χρόνια πριν, στις εργασίες για την ανάταξη μερών του Παρθενώνα, οι εργάτες μετακινώντας ένα μάρμαρο είδαν γραμμένα, με κόκκινη μπογιά, τέσσερα γράμμματα: Ξ Α Ν Θ.

Είχαν διατηρηθεί ανεξίτηλα από την εποχή κατασκευής του ναού. " Ήμασταν ενθουσιάσμένοι", είπε στην τηλεόραση ένας αρχαιολόγος, "νομίζοντας ότι αποκαλύψαμε μέρος της υπογραφής του Ξάνθιππου, πατέρα του Περικλή. Απογοητευθήκαμε όταν καταλάβαμε ότι απλώς ένας παλιός εργάτης είχε βάλει την υπογραφή του την ώρα της δουλειάς".

"Πρόκειται", έλεγα (δεν ξέρω με ποια ευκαιρία) σε συνέντευξη στο ΑΝΤΙ, Νο 542, "για μια δήλωση, που προδίδει τη μυθοποιητική διάθεση της σκαπάνης, την πάγια πρόθεσή της να ταξιδεύει στην πρώτη θέση της Ιστορίας, να χτυπήσει σημαντικές ιστορικές φλέβες. Δείχνει τον οίστρο της έρευνας για δοσοληψίες με τον πρωταγωνιστή. Διότι ο αρχαιολόγος, φυσικά, δεν ενδιαφέρεται -και δεν ξέρω αν είναι μέρος της δουλειάς ή του ταλέντου του- να δει την Ιστορία ως μύχια, επώδυνη και ακατανόητη εντέλει σχέση με το χρόνο, να συνδέσει κάθε έρευνα κυρίως με την ανθρώπινη μοίρα, να δει το σκοτεινό κοίτασμα που φωτίζεται σαν μέρος του πεπρωμένου και δίδαγμα συντριβής".

Προφανώς αυτό δεν είναι το βλέμμα της αρχαιολογίας. Τα ζητούμενα εκεί είναι πιο απλά και συνδέονται με τη γνώση (γεγονότων και ιδεών). Από διαφορετική γωνία, εκείνη που πασχίζει να καταλάβει το χρόνο, το χαμένο και την απουσία, θα φαινόταν ματαιόσπουδο να διακρίνουμε τον πρωταγωνιστή από το πλήθος, αφού το παρελθόν είναι περιοχή όπου η τελεσιδικία δείχνει τον απόλυτα "δημοκρατικό" της χαρακτήρα. Είχα θυμηθεί σ' εκείνη τη συνέντευξη μερικούς στίχους ενός "παροπλισμένου" σήμερα δημιουργού: του Νίκου Χουλιαρά. Το ποίημά του "Μια ασήμαντη ζωή":

"Ανάμεσα Καραβατιά κι Άι Γιώργη,
ο Παύλος Μπαμπασίκας
έζησε μιαν ασήμαντη ζωή.
Κι όμως έφυγε απ' αυτή σημαντικά νεκρός,
το ίδιο
όσο κι ο Τσέγκις Χαν,
εκείνος ο μεγάλος στρατηλάτης".
 
 
Φωτογραφία: "ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΝΕΚΡΟΣ"

Κάποτε, χρόνια πριν, στις εργασίες για την ανάταξη  μερών του Παρθενώνα, οι εργάτες μετακινώντας ένα μάρμαρο είδαν γραμμένα, με κόκκινη μπογιά, τέσσερα γράμμματα: Ξ Α Ν Θ. 

Είχαν διατηρηθεί ανεξίτηλα από την εποχή κατασκευής του ναού.  " Ήμασταν ενθουσιάσμένοι", είπε στην τηλεόραση ένας αρχαιολόγος, "νομίζοντας ότι αποκαλύψαμε μέρος της υπογραφής του Ξάνθιππου, πατέρα του Περικλή. Απογοητευθήκαμε όταν καταλάβαμε ότι απλώς ένας παλιός εργάτης είχε βάλει την υπογραφή του την ώρα της δουλειάς".

"Πρόκειται", έλεγα (δεν ξέρω με ποια ευκαιρία) σε  συνέντευξη στο ΑΝΤΙ, Νο 542, "για μια δήλωση, που προδίδει  τη μυθοποιητική διάθεση της σκαπάνης, την πάγια πρόθεσή της να ταξιδεύει στην  πρώτη θέση της Ιστορίας, να χτυπήσει σημαντικές ιστορικές φλέβες. Δείχνει τον οίστρο της έρευνας για δοσοληψίες με τον πρωταγωνιστή. Διότι ο αρχαιολόγος, φυσικά, δεν ενδιαφέρεται -και δεν ξέρω αν είναι μέρος της δουλειάς  ή του ταλέντου του- να δει την Ιστορία ως μύχια, επώδυνη και ακατανόητη εντέλει σχέση  με το χρόνο, να συνδέσει κάθε έρευνα κυρίως με την ανθρώπινη μοίρα, να δει το σκοτεινό κοίτασμα που φωτίζεται σαν μέρος του πεπρωμένου και δίδαγμα συντριβής".

Προφανώς αυτό δεν είναι το βλέμμα της αρχαιολογίας. Τα ζητούμενα εκεί είναι πιο απλά και συνδέονται με τη γνώση (γεγονότων και ιδεών). Από διαφορετική γωνία, εκείνη που πασχίζει να καταλάβει το χρόνο, το χαμένο και την απουσία,  θα φαινόταν ματαιόσπουδο να διακρίνουμε τον πρωταγωνιστή από το πλήθος, αφού το παρελθόν είναι περιοχή όπου η τελεσιδικία δείχνει τον απόλυτα "δημοκρατικό" της χαρακτήρα. Είχα θυμηθεί σ' εκείνη τη συνέντευξη μερικούς στίχους ενός "παροπλισμένου" σήμερα δημιουργού: του Νίκου Χουλιαρά. Το ποίημά του "Μια ασήμαντη ζωή":

"Ανάμεσα Καραβατιά κι Άι Γιώργη,
ο Παύλος Μπαμπασίκας
έζησε μιαν ασήμαντη ζωή.
Κι όμως έφυγε απ' αυτή σημαντικά νεκρός,
το ίδιο
όσο κι ο Τσέγκις Χαν,
εκείνος ο μεγάλος στρατηλάτης".

Δεν υπάρχουν σχόλια: