Εκδοτικός Οίκος
ΠΟΛΙΣ
Εκδότης, από το 1978, του λογοτεχνικού περιοδικού «Το Δέντρο», ο Κώστας
Μαυρουδής γεννήθηκε στην Τήνο το 1948 και σπούδασε Νομικά στην Αθήνα.
Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές «Λόγοι δύο» (1973), «Ποίηση» (Τραμ,
1978), «Το δάνειο του χρόνου» (Κέδρος, 1989, 1990), «Επίσκεψη σε γέροντα
με άνοια» (Κέδρος, 2001), «Τέσσερις εποχές» (Κέδρος, 2010. Επίσης έχει
γράψει, όπως τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, πεζόμορφα κείμενα αφοριστικού
στοχασμού ή περιγραφές ταξιδιωτικών εντυπώσεων: «Με εισιτήριο
επιστροφής» (Εστία, 1983, β’ εκδ. Πλέθρον, 1989), «Οι κουρτίνες του
Γκαριμπάλντι» (Νεφέλη, 2000), «Στενογραφία» (Κέδρος, 2006). Ο τόμος «Η
ζωή με εχθρούς» (Δελφίνι, 1998, Μελάνι, 2008) είναι συγκέντρωση άρθρων
και σχολίων που κατά καιρούς δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά.
«Η αθανασία των σκύλων» περιλαμβάνει 70 σύντομες ιστορίες, όπου οι σκύλοι αποτελούν άλλοτε το θέμα των ιστοριών (για παράδειγμα οι ιστορίες 33, 34, 35, 38), άλλοτε (συνηθέστερα) είναι μια λεπτομέρεια, μικρή αλλά ουσιώδης, σε ένα κείμενο με άλλο «στόχο». Τα κείμενα είναι ως επί το πλείστον πολύ σύντομα (έκτασης δύο ή τριών σελίδων). Υπερβαίνουν το μέγεθος αυτό (και μόνο κατ’ ελάχιστον) συνήθως όταν οι σκύλοι κατέχουν κεντρική θέση και το θέμα «ανοίγεται» σε διακειμενικές αναφορές από τον κινηματογράφο και, κυρίως, τη λογοτεχνία (ενδεικτικά: «Γατόπαρδος», «Δεκαπενταετής πλοίαρχος», «Το κόκκινο και το μαύρο», «Ο μπρούντζινος σκύλος του Τζακομέτι»). Πολλές ιστορίες (ή σημειώματα) αναφέρονται σε «συμβάντα» (πραγματικά ή φανταστικά, δεν γνωρίζουμε) περασμένων χρόνων, όταν ο συγγραφέας ή ο (τριτοπρόσωπος) αφηγητής ήταν παιδί ή πολύ νέος. Σε ένα κείμενο που σταχυολογήσαμε (46) ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής είναι ο σκύλος. Δεν λείπουν οι αναφορές σε ιστορικά γεγονότα, όπως το πρώτο κείμενο, που προϊδεάζει και για τη συνέχεια, ή το 30, όπου παρουσιάζει τον ζωγράφο Πέτερ φον Χες που συνόδεψε το 1833 τον Όθωνα στο Ναύπλιο.
Το στοιχείο που ενώνει τα κείμενα αυτά, γραμμένα προφανώς σε διάφορες χρονικές περιόδους, είναι η «αχρονία» των σκύλων σε σχέση με το βάρος που έχει ο χρόνος για τον άνθρωπο: η «απόλυτη αμεριμνησία για τα ανθρώπινα» (σελ. 12), η μνήμη που «απλώς αναγνωρίζει και δεν αναπαριστά» (σελ. 38), η ενασχόληση μόνο με το παρόν (σελ. 43), η ζωή που απλώς «είναι» (σελ. 163), το βλέμμα, «άδειο από νοήματα, ανύποπτο για το χρόνο και την Ιστορία» (σελ. 167). Αντίθετα με την αθανασία των σκύλων, ο άνθρωπος κατατρύχεται από το θάνατο ως φυγή και απώλεια (π.χ. σελ. 68)
Η σύντομη έκταση των κειμένων δείχνει ότι έχουν δουλευτεί «εξονυχιστικά» και έχουν αφαιρεθεί οποιεσδήποτε λεπτομέρειες ή στοιχεία που δεν συνάδουν με το ύφος ή το ρυθμό του κειμένου. Αυτό αφορά κάποιες φορές ακόμα και την ίδια την αφήγηση: η συμπύκνωση του νοήματος είναι τέτοια, που η υπαινικτικότητα δημιουργεί, πιθανόν, προβλήματα κατανόησης στον μη εξοικειωμένο αναγνώστη (όχι ότι, ως αναγνώστες –ιδίως οι νεότεροι–, είμαστε σε θέση να τα καταλαβαίνουμε όλα).
Οι σύντομες ιστορίες του Κώστα Μαυρουδή συγγενεύουν άμεσα (και) με την ποίηση και τη μουσική. Άλλοι, πιο ειδικοί, θα μπορούσαν να εξειδικεύσουν (ή να συγκεκριμενοποιήσουν) τις αναλογίες ανάμεσα στα κείμενα και στη δομή ενός μουσικού κομματιού.
Είναι αυτό που, κατά τη γνώμη της υπογράφουσας, δίνει μια διαχρονικότητα στα κείμενα, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τα συγκαιρινά.
«Η αθανασία των σκύλων» περιλαμβάνει 70 σύντομες ιστορίες, όπου οι σκύλοι αποτελούν άλλοτε το θέμα των ιστοριών (για παράδειγμα οι ιστορίες 33, 34, 35, 38), άλλοτε (συνηθέστερα) είναι μια λεπτομέρεια, μικρή αλλά ουσιώδης, σε ένα κείμενο με άλλο «στόχο». Τα κείμενα είναι ως επί το πλείστον πολύ σύντομα (έκτασης δύο ή τριών σελίδων). Υπερβαίνουν το μέγεθος αυτό (και μόνο κατ’ ελάχιστον) συνήθως όταν οι σκύλοι κατέχουν κεντρική θέση και το θέμα «ανοίγεται» σε διακειμενικές αναφορές από τον κινηματογράφο και, κυρίως, τη λογοτεχνία (ενδεικτικά: «Γατόπαρδος», «Δεκαπενταετής πλοίαρχος», «Το κόκκινο και το μαύρο», «Ο μπρούντζινος σκύλος του Τζακομέτι»). Πολλές ιστορίες (ή σημειώματα) αναφέρονται σε «συμβάντα» (πραγματικά ή φανταστικά, δεν γνωρίζουμε) περασμένων χρόνων, όταν ο συγγραφέας ή ο (τριτοπρόσωπος) αφηγητής ήταν παιδί ή πολύ νέος. Σε ένα κείμενο που σταχυολογήσαμε (46) ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής είναι ο σκύλος. Δεν λείπουν οι αναφορές σε ιστορικά γεγονότα, όπως το πρώτο κείμενο, που προϊδεάζει και για τη συνέχεια, ή το 30, όπου παρουσιάζει τον ζωγράφο Πέτερ φον Χες που συνόδεψε το 1833 τον Όθωνα στο Ναύπλιο.
Το στοιχείο που ενώνει τα κείμενα αυτά, γραμμένα προφανώς σε διάφορες χρονικές περιόδους, είναι η «αχρονία» των σκύλων σε σχέση με το βάρος που έχει ο χρόνος για τον άνθρωπο: η «απόλυτη αμεριμνησία για τα ανθρώπινα» (σελ. 12), η μνήμη που «απλώς αναγνωρίζει και δεν αναπαριστά» (σελ. 38), η ενασχόληση μόνο με το παρόν (σελ. 43), η ζωή που απλώς «είναι» (σελ. 163), το βλέμμα, «άδειο από νοήματα, ανύποπτο για το χρόνο και την Ιστορία» (σελ. 167). Αντίθετα με την αθανασία των σκύλων, ο άνθρωπος κατατρύχεται από το θάνατο ως φυγή και απώλεια (π.χ. σελ. 68)
Η σύντομη έκταση των κειμένων δείχνει ότι έχουν δουλευτεί «εξονυχιστικά» και έχουν αφαιρεθεί οποιεσδήποτε λεπτομέρειες ή στοιχεία που δεν συνάδουν με το ύφος ή το ρυθμό του κειμένου. Αυτό αφορά κάποιες φορές ακόμα και την ίδια την αφήγηση: η συμπύκνωση του νοήματος είναι τέτοια, που η υπαινικτικότητα δημιουργεί, πιθανόν, προβλήματα κατανόησης στον μη εξοικειωμένο αναγνώστη (όχι ότι, ως αναγνώστες –ιδίως οι νεότεροι–, είμαστε σε θέση να τα καταλαβαίνουμε όλα).
Οι σύντομες ιστορίες του Κώστα Μαυρουδή συγγενεύουν άμεσα (και) με την ποίηση και τη μουσική. Άλλοι, πιο ειδικοί, θα μπορούσαν να εξειδικεύσουν (ή να συγκεκριμενοποιήσουν) τις αναλογίες ανάμεσα στα κείμενα και στη δομή ενός μουσικού κομματιού.
Είναι αυτό που, κατά τη γνώμη της υπογράφουσας, δίνει μια διαχρονικότητα στα κείμενα, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τα συγκαιρινά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου