ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Νο 207-208

Όντως είναι ξεχωριστό το κείμενο του Μάριο Βάργκας Γιόσα. Καλώς το προβάλλει η σύντομη παρουσίαση στο σημερινό "Βήμα". Ο Γιόσα παραδίδει ένα σύντομο μάθημα διαύγειας (στην αφήγησή του) και αγάπης για το ευρωπαικό ιδανικό.
Μιλά για το βιβλίο "Τhe idea of Europe", του Στάινερ. Πιστεύει πως στις σελίδες του εμφανίζει υποδειγματικά το προφίλ της Ευρώπης. Πώς; Μέσα από έναν ελάχιστο αριθμό θεσμών, εθίμων, ιδεών και παραδόσεων της ζωής, στις οποίες αναφέρεται: "Κατά τη γνώμη τού Στάινερ, η ιδέα της Ευρώπης βρίσκεται πρώτα απ' όλα μέσα σε ένα cafe γεμάτο κόσμο και συζητήσεις, όπου κανείς γράφει στίχους, συνωμοτεί, λέει σοφιστείες και ασκεί δημόσιο διάλογο.

Απ' τη Μαδρίτη μέχρι τη Βιέννη κι απ' την Πετρούπολη ώς το Παρίσι, την Πράγα και τη Λισσαβώνα, ο χώρος αυτός συνδέεται άρρηκτα με όλα τα σημαντικά πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και πολιτικά δρώμενα της Δύσης. Στα τραπεζάκια των καφενείων, μέσα σε τοίχους κιτρινισμένους απ' τους καπνούς, γεννήθηκαν όλα τα μεγάλα φιλοσοφικά συστήματα, τα κοινωνικά πειράματα, οι ιδεολογικές και αισθητικές επαναστάσεις."
Μιλά ακόμα, ο Στάινερ, για την κοινή και βαρυσήμαντη παρουσία του παρελθόντος στη ζωή του Ευρωπαίου ("...στο Δουβλίνο, στις στάσεις του λεωφορείου, οι επιβάτες πληροφορούνται για τους συγγραφείς που έζησαν στα σπίτια της συνοικίας"), και το αντιπαραθέτει στα αμερικανικά ήθη, που προτιμούν να στρέφουν το βλέμμα στο μέλλον παρά σ' ό,τι έχει περάσει.
"Η Ευρώπη", λέει ο Στάινερ, "είναι τόπος της μνήμης. Η Αμερική των οραμάτων και της ουτοπίας". Τονίζει ακόμα την κοινή καταγωγή των Ευρωπαίων ("απ' την Αθήνα και την Ιερουσαλήμ"), και βρίσκει ταυτοτικά χαρακτηριστική την κλίση της Ευρώπης, που, όπως κάθε τι που φτάνει σε ένα απόγειο, σκέπτεται το θάνατό της.
Ο Γιόσα καταλήγει: "Παρά τα όσα ελαττώματα σέρνει πίσω της η Ευρώπη, δεν παύει να αποτελεί σήμερα το μόνο μεγάλο διεθνιστικό και δημοκρατικό σχέδιο εν εξελίξει, και παρά τις επιβεβαιωμένες ελλείψεις εξακολουθεί να προχωρά"