Μια ιδιοτυπία του ύφους στην "Αθανασία των σκύλων", είπε ο καθηγητής ιστορίας Γ. Κόκκινος, έγκειται στο εξής: στην επίγνωση της υπεροχής της λογοτεχνικής φαντασίας έναντι της ιστορικής ακριβολογίας, παράλληλα όμως και στον εμποτισμό της λογοτεχνικής φαντασίας με την «αμεσότητα» και την «αυθεντικότητα» της προσωπικής μαρτυρίας. Στοιχείο που παραπέμπει στο ρόλο του συγγραφέα ως μάρτυρα, δηλαδή ως καταγραφέα και νοηματοδότη κυρίως των δικών του βιωμάτων –πρωτογενών ή έμμεσων και δευτερογενών-, αλλά, παράλληλα, και ως άτυπου αρχειοθέτη της εποχής του.
Μιλήσαμε για ώρα με μια ομάδα από αναγνώστριες που ζουν στον
Ασπρόπυργο. Συναντηθήκαμε στη βιβλιοθήκη που δημιούργησε και διευθύνει η
κ. Φούφα. Είπαμε για το πώς αυτό το βιβλίο δεν το αποτελούν ζωοφιλικά
αφηγήματα, αλλά ο σκύλος είναι ένα πρόσχημα για να γίνει αφήγημα η
προσωπική μνήμη. "Γιατί η εμμονή στη μνήμη σε όλα τα βιβλία σας;", ήταν
ένα ερώτημα. "Γιατί, γράφοντας στερεώνουμε κάτι χαμένο, το αναπλάθουμε
με όρους δικούς μας", είπε ο παρευρισκόμενος Τάσος Γουδέλης και "γιατί
προσπαθούμε μάταια να κλείσουμε λογαριασμούς με το χρόνο".
"Διότι η 'Αθανασία' του τίτλου δεν αφορά τόσο τα ζώα όσο την ανάγκη για αθανασία του δικού μας παρελθόντος" είπα, για να τονίσω κι εγώ τον προσχηματικό χαρακτήρα του τίτλου. "Πώς πρωτοακούσατε για το βιβλίο;" ρώτησα μια κυρία. "Το είδα τυχαία στο βιβλιοπωλείο", είπε. Συμπτωματικά εκείνη την εποχή ο σκύλος μιας φίλης μου ήταν ετοιμοθάνατος. Αγόρασα ένα αντίτυπο για εκείνη κι ένα για μένα. Στην πορεία κατάλαβα πως δεν έχει σχέση με αυτό που νόμιζα. Εν πάση περιπτώσει, λίγες μέρες μετά την αγορά η κατάσταση του σκύλου της βελτιώθηκε και το ζώο επέζησε". Διηγήθηκα, για να ευθυμήσουμε, τη γνωστή ιστορία, όταν το υπουργείο Γεωργίας κάποτε είχε αγοράσει 4000 αντίτυπα από το βιβλίο του Στάινμπεκ "Άνθρωποι και ποντίκια" και το έστειλε σε υπηρεσίες του σ' τη χώρα!
Μου έκανε εντύπωση η προσοχή σε ορισμένες λεπτομέρειες που είχαν δείξει. Αφορούσαν χαρακτήρες, επεισόδια, φράσεις. Είπαμε πολλά και για αρκετή ώρα. Η βιβλιοθήκη έπρεπε να κλείσει. Τέλειωσα με ένα κείμενο από το προσεχές βιβλίο μου που είχα φέρει στον υπολογιστή, για να δείξω τη σχετικότητα στην ανάγνωση:
"Το βιβλίο που διαβάζεις είναι δικό μου. Αλλά όταν αρχίζεις να το διαβάζεις άσχημα τότε είναι δικό σου". Είναι του Μαρτιάλη, εντυπωσιακά εύστροφου ισπανού ποιητή και επιγραμματοποιού (40-100 μ.Χ). Σύγχρονος, κοντά μας, σαν το ρωμαικό πνεύμα και την τεχνική. Αυτή είναι μια μοντέρνα, σημερινή, στάση με κέντρο το κείμενο κι όχι την πρόθεση του ποιητή. Το νόημα φτιάχνεται από την αναγνωστική αντίληψη. Το κείμενο, για να το πούμε με δικά μας λόγια, είναι μαγικό κουτί. Βάζουν ένα μαντήλι και ανοίγοντάς το εμφανίζονται δέκα. Μόνο που ταχυδακτυλουργός εδώ δεν είναι ο ποιητής, αλλά ο αναγνώστης.
"Διότι η 'Αθανασία' του τίτλου δεν αφορά τόσο τα ζώα όσο την ανάγκη για αθανασία του δικού μας παρελθόντος" είπα, για να τονίσω κι εγώ τον προσχηματικό χαρακτήρα του τίτλου. "Πώς πρωτοακούσατε για το βιβλίο;" ρώτησα μια κυρία. "Το είδα τυχαία στο βιβλιοπωλείο", είπε. Συμπτωματικά εκείνη την εποχή ο σκύλος μιας φίλης μου ήταν ετοιμοθάνατος. Αγόρασα ένα αντίτυπο για εκείνη κι ένα για μένα. Στην πορεία κατάλαβα πως δεν έχει σχέση με αυτό που νόμιζα. Εν πάση περιπτώσει, λίγες μέρες μετά την αγορά η κατάσταση του σκύλου της βελτιώθηκε και το ζώο επέζησε". Διηγήθηκα, για να ευθυμήσουμε, τη γνωστή ιστορία, όταν το υπουργείο Γεωργίας κάποτε είχε αγοράσει 4000 αντίτυπα από το βιβλίο του Στάινμπεκ "Άνθρωποι και ποντίκια" και το έστειλε σε υπηρεσίες του σ' τη χώρα!
Μου έκανε εντύπωση η προσοχή σε ορισμένες λεπτομέρειες που είχαν δείξει. Αφορούσαν χαρακτήρες, επεισόδια, φράσεις. Είπαμε πολλά και για αρκετή ώρα. Η βιβλιοθήκη έπρεπε να κλείσει. Τέλειωσα με ένα κείμενο από το προσεχές βιβλίο μου που είχα φέρει στον υπολογιστή, για να δείξω τη σχετικότητα στην ανάγνωση:
"Το βιβλίο που διαβάζεις είναι δικό μου. Αλλά όταν αρχίζεις να το διαβάζεις άσχημα τότε είναι δικό σου". Είναι του Μαρτιάλη, εντυπωσιακά εύστροφου ισπανού ποιητή και επιγραμματοποιού (40-100 μ.Χ). Σύγχρονος, κοντά μας, σαν το ρωμαικό πνεύμα και την τεχνική. Αυτή είναι μια μοντέρνα, σημερινή, στάση με κέντρο το κείμενο κι όχι την πρόθεση του ποιητή. Το νόημα φτιάχνεται από την αναγνωστική αντίληψη. Το κείμενο, για να το πούμε με δικά μας λόγια, είναι μαγικό κουτί. Βάζουν ένα μαντήλι και ανοίγοντάς το εμφανίζονται δέκα. Μόνο που ταχυδακτυλουργός εδώ δεν είναι ο ποιητής, αλλά ο αναγνώστης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου