Παρακολούθησα προ ημερών ένα ντοκιμαντέρ του Iσραηλινού Χανόχ Ζεεβί (στην ΕΤ, βέβαια), με πρωταγωνιστές πέντε απογόνους διαβόητων ναζιστών, εγκληματιών πολέμου. Οι περισσότεροι εγγόνια, ορισμένοι παιδιά τους, σε προχωρημένη ηλικία. Πρόσωπα με βαθιά αντίθεση στο οικογενειακό παρελθόν ένιωθαν ότι το όνομά τους διαπεραίωνε μια σκοτεινή σκιά στο μέλλον. Ο Νίκλας Φρανκ, γιος του διοικητή της Πολωνίας, έχει ήδη γράψει δύο ογκώδη βιβλία και επισκέπτεται με αποστολικό ζήλο σχολεία. Μιλά για τον πατέρα του με συντριβή, αλλά και κριτική διαύγεια. Οι υπόλοιποι συγγενείς, διευκρινίζει, δεν δέχτηκαν να εναντιωθούν στην οικογένεια.
Η τέταρτη εντολή είναι «Τίμα τον πατέρα σου», εγώ, αντίθετα, τονίζει στα παιδιά του σχολείου, ενίσχυσα ένα φρόνημα απόρριψης. Ο φακός δείχνει νεανικά πρόσωπα να παρακολουθούν αυτό το μάθημα αυτοκριτικής. Μια κλονισμένη γυναίκα, στη συνέχεια, κόρη του Aντολφ Γκοθ, ξετυλίγει τη δική της μνήμη. Γνώριζε για το πολωνικό γκέτο που διοικούσε ο πατέρας της, αλλά στη Λίστα του Σίντλερ έμαθε, επιπλέον, τρομακτικές λεπτομέρειες. Δύο αδέλφια, εγγόνια του Γκέρινγκ, αποφάσισαν να στειρωθούν για να κόψουν, όπως δήλωσαν, τη γραμμή του κακού προς το μέλλον. Μια τόσο απόλυτη αποστροφή, σαν το αρνητικό της φυλετικής θεωρίας που βδελύσσεται.
Ο Ράινερ Ες, εγγονός του διαβόητου Ρούντολφ Ες, ξαναβλέπει δίπλα στον σκηνοθέτη την έπαυλη που ζούσε η οικογένειά του, μεσοτοιχία με το στρατόπεδο του Αουσβιτς. Η μεταμέλειά τους μοιάζει με την ενοχική εικόνα που βλέπεις πληθωρικά στη Γερμανία: Μουσεία, μνημεία, με πιο εντυπωσιακό το Holocaust Manhmal (19.000 τ.μ. πλάι στο Ράιχσταγκ), ένα «ανήσυχο» θέαμα τεράστιων ορθογώνιων όγκων, εις μνήμην. Ακόμα οι χιλιάδες μπρούντζινες ενθέσεις στα πεζοδρόμια, ιδέα του γλύπτη Gunter Demnig, τα Stolpersteine (=εμπόδια), με ονόματα θυμάτων στην είσοδο των πάλαι ποτέ κατοικιών τους. Πριν απ' τους τίτλους του τέλους, οι μαθητές ενός ισραηλινού σχολείου συζητούν με τον νεότερο Ες.
«Είμαστε απ' την πλευρά εκείνων που υφίστανται την Ιστορία», είχε πει ο Καμί στη Στοκχόλμη. Το ξανασκέπτομαι, απέναντι σ' αυτά τα πρόσωπα που δεν θέλουν να ξεχάσουν ή να αποδεχτούν την Ιστορία ως αδιάκοπη επανάληψη του κακού. Λες και η συντριβή είναι τρόπος να εξανθρωπιστεί το μάταιο θέατρο των γεγονότων.
Κώστας Μαυρουδής
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Έθνος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου