Ο εθνικός κανόνας των διορισμών

Από την εφημερίδα Το Έθνος

Η Νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Πίνακας άγνωστου ζωγράφου. Συλλογή Λ. Ευταξία.

Τον Σεπτέμβριο του 1843 εκδηλώθηκε στην Αθήνα το γνωστό κίνημα κατά του Οθωνα. Ενα από τα κύρια αιτήματά του ήταν η κατάληψη των δημοσίων θέσεων αποκλειστικά από Ελληνες. Ξέρουμε έκτοτε τη σχέση της απασχόλησης με τον δημόσιο τομέα. Το θέμα είναι εξαντλημένο, υπήρξε όμως μια αφορμή για να το ανασύρω. Βρήκα, έπειτα από πολλά χρόνια μια γαλλική εκδοτική σειρά που είχε αφιερώσει έναν τόμο στη χώρα μας. Συμμετέχοντας τότε, θέλησα να δείξω, σε αναγνώστες που πιθανόν θεωρούσαν την Ελλάδα μια μεγαλειώδη σκηνογραφία ερειπίων, πόσο ανήμποροι υπήρξαμε να δώσουμε σ' αυτήν τη ρομαντική εικόνα οργανωμένη μνήμη και πνευματική φυσιογνωμία.

Σε εκείνο το αφιέρωμα, λοιπόν, έχοντας μόλις διαβάσει ένα κλασικό βιβλίο της γραμματείας μας, κατέγραψα μια μοναδική επίδοση. Το 1822 ο νεαρός που πρωταγωνιστεί στη νουβέλα του Δημητρίου Βικέλα «Λουκής Λάρας» (Α' έκδοση 1879) ταξίδεψε με τον πατέρα του από τη Χίο (μέσω Τήνου, Πειραιώς και Σπετσών) στο Αργος, «όπου ήδρευε η κυβέρνησις».

Είχε στα χέρια του μιαν επιστολή από τον Μυκονιάτη προύχοντα Μαυρογένη, απευθυνόμενη στον αρχιγραμματέα Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρο Νέγρη. Θα του ζητούσε θέση γραφέως. Ο Λουκής φτάνει στο Αργος. «Κατόρθωσα επί τέλους να εισαχθώ εις το δωμάτιον του μινίστρου και είδα αντικρύ μου άνθρωπον μικρόν και δυσειδή, ηπόρησα και εδίστασα να πιστεύσω ότι αυτός ήτο ο Αρχιγραμματεύς της Επικρατείας. [...] Πρότεινα την χείρα και έδωκα την επιστολήν. Αφού την ανέγνωσε, με ηρώτησε τι παρ' αυτού επιθυμώ. Εξέφρασα την επιθυμίαν να λάβω γραφικήν υπηρεσίαν». Το αίτημα γίνεται αμέσως δεκτό. «Καλά, είπεν, καλά. Θα σε τοποθετήσω καταλλήλως. Περίμενε να πάρωμεν το Ναύπλιον και έλα να με ίδης».

Ο Λουκής, με τον φόβο του Δράμαλη που κατεβαίνει στην Πελοπόννησο, δεν μένει στο Αργος. Ούτε επιστρέφει ποτέ για να καταλάβει τη θέση. Αυτό το ξεχασμένο χρονικό εκτός από τα πάθη της εποχής καταγράφει την απαρχή ενός εθνικού κανόνα: τον τρόπο εισδοχής στις δημόσιες υπηρεσίες. Οι σελίδες του, ανύποπτες, έχουν αποτυπώσει το πρώτο ρουσφέτι. Το εκπληκτικό είναι ότι πρόκειται για πράξη πρωθύστερη. Πραγματοποιείται όχι μόνον πριν το Ναύπλιο γίνει πρωτεύουσα, αλλά πριν καν απελευθερωθεί!

Κώστας Μαυρουδής