Εδιμβούργο

Το μικρό σχόλιο που ακολουθεί περιλαμβάνεται στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Το Δέντρο Νο 165-166 που κυκλοφορεί. Το υπογράφει ο Σταύρος Μουστάνης, τακτικός συνεργάτης του «Δ».

Εδιμβούργο-Aθήνα

Μαυρίζουν γρήγορα οι πέτρες των σπιτιών στο Εδιμβούργο, μου­σκεμένες από την αδιάκοπη βρο­χή. Φρεσκοκομμένες έχουν το χρώμα της ώχρας, αλλά σκουριά­ζουν γρήγορα προς το βαθύ πορτοκαλί πριν καταλήξουν σε ζοφερό σταχτοπράσινο. Τη μέρα το φως διατηρείται αμετάβλητο, του λείπει η ένταση, και η πόλη δεν αλλάζει­ εύκολα όψη καθώς το περίγραμμα των κτιρίων της μένει ανελαστικό χωρίς τις αιχμηρές γωνίες των σκιών. Εδώ όμως κίνηση είναι η διαρκής μεταβολή στη διάθεση του παρατηρητή. Το μεσαιωνικό κάστρο των Στιούαρτ, στην κορυφή του υψώματος που δεσπόζει στην πόλη, οι ακμές στον καθεδρικό του αγίου Ιακώβου, οι κλασικές ονειροπολήσεις της νέας πόλης, το κάθισμα του Αρθούρου, το κοινοβούλιο του Morajes σε φόρμα σονάτας, γλαφυρό και διάφανο, αποτελούν τα σημεία στον ορίζοντα της ιστορίας της, εκείνα που σε ακολουθούν όταν με δρασκελιές τέμνεις τον χρόνο και ανακαλύπτεις ένα πρόσωπο χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Αν είναι η «Αθήνα του βορρά» δεν το ξέρω. Τα νεοκλασικά τα συναντάς παντού στη καινούργια πόλη, είτε σαν μισοτελειωμένες απόπειρες, είτε σαν κολάζ ενός φανταστικού κλασικού πρωτότυπου. Σου προκαλούν ανακούφιση όπως γειτνιάζουν, εκλεκτικώς συμφιλιωμένα με την αυστηρότητα των γεωργια­νών.

Ανακούφιση που χάνεται όταν επιστρέφεις στη δικιά μας Αθήνα και σκοντάφτεις στα ρετάλια μιας ιδεολογίας που δεν κράτησε και άφησε έκθετα της ιστορίας κάτι τριλογίες, λέει, στην Πα­νε­πιστημίου και άλλα δώθε κεί­θε.

Τώρα που πείσαμε εαυτούς και όχι άλλους για το παρελθόν μας, τώρα που δεν είναι χρήσιμα στην νεοελληνική μας μεταμφίεση, περιμένουν καρτερικά τη σωτηρία στην αλλαγή της χρήσης τους. Παραδείγματος χάριν η Βιβλιοθήκη, βλοσυρή και μονίμως σκοτεινή, αδικαιολόγητα υπερυψωμένη και με παράταιρη είσοδο, θα μπορούσε να φιλοξενήσει ένα φανταχτερό και θορυβώδες Starbucks. Το Πανεπιστήμιο, με τον προαύλιο χώρο να του χαρίζει ευεργετική προοπτική, ας οριστεί και επίσημα μόνιμος χώρος ελεγχόμενης εκτόνωσης της κοινωνικής βίας. Ε, και η Ακαδημία ας διατηρήσει τον ρόλο της λειψανοθήκης, απ’ όπου κατά καιρούς αναπέμπονται βροντεροί εθνοσωτήριοι λόξυγκες.