Η εκτίμηση του Τ. Γουδέλη, και του Κ. Μαυρουδή, σχετικά με τη μεγάλη αξία των δυο πρώτων μεγάλου μήκους ταινιών του Τατί και τις αδυναμίες του ύστερου έργου του με βρίσκει σύμφωνο. Για την περαιτέρω κατανόηση της αξιολόγησης αυτής, θα ήθελα να αναφερθώ στη στενή σχέση μεταξύ Τατί και Φελίνι, όσον αφορά στην κωμική και κριτική συνάμα πρόσληψη μίας γκροτέσκας πραγματικότητας. Τον δημιουργικό χώρο που άφησε ανολοκλήρωτο ο Τατί ήρθε και κάλυψε, με ακόμη πιο εντυπωσιακό τρόπο, η πληθωρική προσωπικότητα του Φελίνι, έτσι ώστε να επισκιάζονται κάπως, σ’εμάς τους μεταγενέστερους, οι καινοτομίες του ύστερου έργου του γάλλου δημιουργού. Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο, η οποία συνιστά και την υπεροχή του Φελίνι, εντοπίζεται, πιστεύω, στις περί ανθρωπολογίας αντιλήψεις τους. Ο Τατί πιστεύει, κατά βάση, σε μία διάκριση μεταξύ αυθεντικής ανθρώπινης φύσης και διεφθαρμένου πολιτισμού. Η κωμική φιγούρα του στο μέσον ενός τερατώδους τεχνοκρατικού περιβάλλοντος, με την έλλειψη προσαρμοστικότητας και το χάος που προκαλεί, επιτρέπει κάποια στιγμή την συνεύρεση ορισμένων ανθρώπων σε ένα φυσικό περιβάλλον υπό συνθήκες φιλικότητας και κατανόησης. Ο Φελίνι δεν επιτρέπει ούτε τέτοια διάκριση ούτε τέτοια συνεύρεση και η καυστική ματιά του καταγράφει όλες τις κοινωνικές μας πόζες ανελέητα, υπό το φως ωστόσο μίας πραγματικής φιλάνθρωπης συμπαθητικής ματιάς. Το τερατώδες στον Φελίνι μπορεί να είναι είτε φυσικό είτε πολιτισμικό αλλά, σε κάθε περίπτωση, έχει να κάνει με την ανθρώπινη ομάδα, είναι σύγχρονό της και κοινής προέλευσης με αυτήν. Η καλλιτεχνική χρησιμοποίηση από τον Φελίνι της θεωρίας αρχετύπων του Γιουνγκ δίνει μεγαλύτερο βάθος στην προσέγγισή του αν δεχθούμε ότι το αρχέτυπο είναι αυτό ακριβώς που υπερβαίνει τη διάκριση φυσικού και πολιτισμικού. Η διαφορά αυτή μεταξύ Τατί και Φελίνι δεν πρέπει να μας κάνει να παραβλέπουμε τις πολλές ομοιότητες των έργων τους που οφείλεται σε μία κοινή πηγή της τέχνης τους: το σινεμά του Τσάρλι Τσάπλιν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου