Ο Γάλλος, στιλίστας σκηνοθέτης περίτεχνων κωμωδιών, Ζακ Τατί ξεκίνησε την καριέρα του δημιουργώντας τον κινηματογραφικό τύπο του λίγο αφελούς, λίγο σοφιστικέ κ. Ιλό, στις διακριτικές, χαμηλότονες, ασπρόμαυρες ταινίες του, Οι διακοπές του κ.Ιλό (1953) και Μέρα γιορτής (1949). Σ’αυτές τις δυο πρώτες ταινίες του βρίσκουμε πολλά ευφυή γκαγκ, τη συνήθη, μεγάλη και εύστοχη παρατηρητικότητά του, τη νοσταλγία και την ποίηση που το άρωμά τους διαποτίζει ολόκληρο το κινηματογραφικό έργο του.
Από την επόμενη ταινία του, Ο θείος μου, γυρισμένη το 1958, ο Τατί περνά σε έναν κινηματογράφο πιο σύνθετο και συνθετικό, που εμπεριέχει τη φιλοσοφία ζωής του: την αντίθεση ανάμεσα στο αθώο άτομο και το μοντέρνο, τεχνολογικό κοινωνικό περιβάλλον. Ο θείος μου, που ξεχωρίζει γι’ αυτή την αντίφαση, του ακόμη ακατέργαστου κι αυθόρμητου ατόμου (ο θείος και ο ανιψιός) προς τον τεχνοκρατικό, υπερμοντέρνο, σχεδόν φουτουριστικό χώρο του σπιτιού τής νεόπλουτης οικογένειας, είναι ένα μικρό αριστούργημα. Το επόμενο φιλμ, το Playtime, του 1967, θεωρείται ήδη ένα μεγάλο κινηματογραφικό αριστούργημα: Στον τεράστιο χώρο της μοντέρνας έκθεσης σύγχρονων βιομηχανικών προϊόντων με το εξεζητημένο ντιζάιν —που έχει δημιουργήσει ο Τατί— ξεδιπλώνεται η αδέξια κι επεισοδιακή δράση του αθώου και ταυτόχρονα εκκεντρικού ήρωά του που θυμίζει περίεργο, μεγάλο παιδί, το οποίο χάνεται στον τεχνοκρατικό, χαώδη λαβύρινθο… Στις δύο προαναφερθείσες ταινίες του, όπως και στο Trafic του 1971, ο εστέτ, έμμεσα σατιρικός σκηνοθέτης, στήνει ολοκληρωμένες δομές.
Τα γκαγκ του Ζακ Τατί βασίζονται στην πραγματικότητα έτσι όπως έχει, καθώς και στην προσεκτική παρατήρησή της. Ο Τατί εστιάζει συχνά την προσοχή του στους ήχους που παίζουν βασικό, αποκαλυπτικό ρόλο στο έργο του. Χρησιμοποιεί πολλά γενικά πλάνα όπου οι σημαντικές λεπτομέρειες διαχέονται στο σύνολο και καλούν το μάτι (ή το αυτί) του ενεργοποιημένου θεατή να τις ανακαλύψει (ορισμένες τέτοιες σημαίνουσες λεπτομέρειες περνούν ενδεχομένως απαρατήρητες…). Η Κολέτ, γνωρίζοντας τις καταβολές του και την απαρχή της καριέρας του (αθλητής, μίμος, καλλιτέχνης του μιούζικ-χολ), έγραψε ότι δημιούργησε ένα έργο που έχει σχέση με το χορό, τα σπορ, τη σάτιρα και το ταμπλό βιβάν…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου