Σάββατο 10 Μαΐου 2014

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ που κυκλοφορεί (Νο 197-198)



Η προηγούμενη ανάρτηση στον τοίχο fb του περιοδικού αφορούσε κείμενα που ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ πρότεινε στους αγοραστές να προσέξουν. Με τίτλο "Αστερίσκοι", επισημαίναμε έξι πρόζες που είναι υψηλή πεζογραφική επίδοση, είτε γιατί ως ατμοσφαιρικά ιδιαίτερες (Ντομένικο Σταρνόνε, "Μάτια κλειστά μάτια ανοιχτά", σελ. 102), είτε γιατί φωτίζουν ψυχολογικά βάθη και καταστάσεις οικογενειακές ("Σημεία και σύμβολα", Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, σελ. 62), είτε γιατί, όπως συμβαίνει στην παλιά αλλά άγνωστη αφήγηση του Ντίκενς ("Δημόσιος αποκεφαλισμός στη Ρώμη"), οι αναπαραστάσεις προσώπων, ηθών και εποχής αιφνιδιάζουν.

Μας άρεσε ιδιαίτερα και επισημάναμε το διήγημα του Σταρνόνε (Νάπολη, 1943) διότι αφορά τους κινηματογράφους. Σε πολλούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, από τον Καλβίνο μέχρι τον Έκο και τον Φελίνι που ανακαλούμε πρόχειρα, υπάρχει το σινεμά ως εμπειρία νεανική, εμπνευσμένη ηθογραφία που ξεπερνά τα προφανή. Σε όλους τους αφηγούμενους προκύπτει η αντίθεση ανάμεσα στην επινοημένη εμπειρία και την πραγματικότητα που αφήνουν έξω απ' την αίθουσα περιφρονητικά. Στον Σταρνόνε ξυπνά η μεταπολεμική, βομβαρδισμένη Νάπολι. Ένας ποιητικός καρικατουρίστας ζωγραφίζει τύπους, τόπους και συμπεριφορές.

[...] Ο αγαπημένος μου κινηματογράφος ονομαζόταν "Imperiale", Αυτοκρατορικός. Στεγαζόταν στο "Ξενοδοχείο των Φτωχών", στη Νάπολη, ηλικίας δύο αιώνων. Η αίθουσα ήταν βρώμικη, τα καθίσματα ξεχαρβαλωμένα. Ορισμένοι προτιμούσαν να φέρνουν απ' το σπίτι μια ψάθινη καρέκλα. Υπήρχε ένα χοντρός θεατής που κατέφθανε γύρω στις τέσσερις το απόγευμα. Η καρέκλα κρεμόταν απ' τα δάχτυλά του και πήγαινε να πιάσει θέση οπουδήποτε, εντελώς φλεγματικά. Για το κοινό δεν υπήρχαν κανόνες, κι αν υπήρχαν τους παραβίαζε. Τα αγόρια άπλωναν τα πόδια τους στην πλάτη του καθίσματος, έβγαζαν ψωμί και μορταδέλα. Απ' τις τελευταίες σειρές έφταναν αναμμένες γόπες, που τις πετούσαν όπως ο Γκρέγκορι Πεκ στο "Μονομαχία στον ήλιο" [...] Τις στιγμές με τη μεγαλύτερη θεαματική ένταση υπήρχε κάποιος που τόβαζε σκοπό να κατρακυλήσει ένα μπουκάλι γκαζόζας στο πάτωμα, από το βάθος της αίθουσας ώς την οθόνη. [...] Είδα υπέροχες ταινίες, φωτεινά εφέ στο σκοτάδι, το μόναδικό φως που εξακολουθεί και τώρα να με παρηγορεί, αν εξαιρέσεις τη λευκότητα της γραμμένης σελίδας....

Στη φωτογραφία το "Real Albergo dei Poveri"

Δεν υπάρχουν σχόλια: