Να ευχαριστήσω θερμά τον ποιητή και κριτικό Αlvaro Valverde (Plasentia, 1959), για την πυκνή και ουσιαστική κριτική του στις «Τέσσερις Εποχές» (μετάφραση Vicente Fernandez Gonzalez, editorial Pre-Textos). Ο Alvaro Valverde είναι συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων, ανθολογιών, και πολλών ποιητικών συλλογών.
_______________
«Τέσσερις Εποχές» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Κώστα Μαυρουδή που κρατώ σήμερα στα χέρια μου. Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Pre-Textos στα τέλη του προηγούμενου χρόνου. Τη μετάφραση έχει κάνει ο Βιθέντε Φερνάντες Γκονζάλες, ο οποίος βραβεύτηκε δύο φορές με το Κρατικό βραβείο μετάφρασης. Παλιότερα έχει μεταφέρει στα ισπανικά και το βιβλίο του νεοέλληνα ποιητή με τίτλο «Το δάνειο του χρόνου», που σηματοδοτεί το ξεκίνημα της ποιητικής του ωρίμανσης. Με τις «Τέσσερις Εποχές» ο Μαυρουδής απέσπασε το έγκυρο βραβείο ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω», το 2011.
Διαβάζει κανείς πολλά ποιητικά βιβλία, ελπίζοντας ότι, κάποια στιγμή τουλάχιστον, θα συναντήσει έναν ποιητή με γνήσια φωνή, με προσωπικό τόνο αλήθειας που κάνει το έργο να ξεχωρίζει απ' τα άλλα και να διαθέτει αυθεντικότητα και φυσικότητα στον λυρισμό του. Κι αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του Μαυρουδή. Έχει κληρονομήσει, βεβαίως ο ίδιος μια από τις σπουδαιότερες παραδόσεις της παγκόσμιας ποίησης, την οποία και δεν εγκαταλείπει. Να πω ότι μου έδωσε με τους στίχους του κάτι καινούργιο και ξεχωριστό. Τους διαβάζω σαν κάποιος που ανακαλύπτει ένα τοπίο για πρώτη φορά ή περπατά σε μιαν άγνωστη πόλη. Και σίγουρα δεν είναι (και κυριολεκτικά) λίγες οι πόλεις που υπάρχουν σ’ αυτό το όμορφο και μυστηριώδες βιβλίο: Βενετία, Ζάλτσμπουργκ, Παρίσι, Λονδίνο και Λίβερπουλ, Μπανταλόνα, Λουτράκι, ένα θέρετρο στον Κορινθιακό κόλπο.
Ο Μαυρουδής, ο οποίος, διαβάζω στην εισαγωγή, αρέσκεται να συλλέγει διάφορα μικροαντικείμενα σε παζάρια παλαιοπωλών, εκεί όπου βρίσκεται «η απόλαυση της σκέψης» και της «καταγραφής», συνθέτει σ’ αυτό το βιβλίο των Εποχών (τρία ποιήματα για το φθινόπωρο, τέσσερα για τον χειμώνα, τρία για την άνοιξη και άλλα τέσσερα για το καλοκαίρι) ένα είδος διαχρονικού πανοράματος. Γιατί, όπως λέει ο μεταφραστής του, θέτει έτσι «σε διάλογο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον»• γιατί καταφέρνει να προσδιορίσει μελαγχολικά «τον χαμένο χρόνο μέσα στον χώρο»• γιατί, εν ολίγοις, χρησιμοποιεί τη φωτογραφία και την εικόνα, έτσι ώστε αυτά τα «ίχνη του χρόνου» να βάλουν σε λειτουργία τη διαδικασία του «αναστρέψιμου», που θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε «το ανεξήγητο μυστήριο του χρόνου». Αναφερόμαστε εδώ στο δεύτερο ποίημα του βιβλίου, με τίτλο «Επιστρεψιμότητα», ένα παιχνίδι οπισθοχώρησης, επιστροφής στο χρόνο, όχι νοσταλγίας *.
Σ’ αυτό βοηθούν τα αντικείμενα και οι πράξεις, όπως σωστά επισημαίνει ο Φερνάντες Γκονζάλες. Και η μνήμη, φυσικά. Σ’ ένα ποίημα που μένει χωρίς σαφές τέλος, ο Μαυρουδής θυμάται τον πατέρα που κρατά σημειώσεις στον τόμο της «Μαντάμ Μποβαρί», πιθανόν για να «συνομιλήσει κάποτε με το παιδί, όταν εκείνος θα απουσιάζει». « …για ποιον άλλον σημειώνει/ στην εναρκτήρια και την τελευταία σελίδα του βιβλίου/ ώρα, ημέρα και χρονολογία που το διάβασε,/θυμίζει βλέπετε ημερολόγιο, με πρόθεση να φτάσει στον μεταγενέστερο…./», λέει ο ποιητής.
Αφιερώνει ακόμα δύο ποιήματα στο χριστουγεννιάτικο Ζάλτσμπουργκ. Στο «Ξενάγηση σε ποιητή» ακολουθεί τα ίχνη του ήρωα στο βιβλίο του Τόμας Μαν «Θάνατος στη Βενετία». Στο «Ιατρική επίσκεψη», ένα από τα πιο υποβλητικά ποιήματα, επανέρχεται η παιδική ηλικία, όπως και στο «Καλοκαίρι, ή Αύγουστος στο Λουτράκι».
Πολύ όμορφο το βιβλίο του. Γραμμένο από κείνο το αβυσσαλέο όριο που δημιουργεί η αίσθηση του εύθραυστου όσων μιλούν στον χρόνο που σιωπά. Όσων προχωρούν, αλλά στην ουσία οπισθοχωρούν. Όσων ξέρουν να εκφράζουν με λόγια αυτό που φαινομενικά δεν μπορεί να αποκαλυφθεί.
* « […] Όπως συμβαίνει, αν θυμάστε, στην ταινία του Βερτόφ: ο χρόνος κινείται αντίστροφα, το ψωμί επιστρέφει στο αλεύρι, κι ύστερα στον αγρό με τα ψηλά σιτάρια να κυματίζουν ρυθμικά. Τα τραμ γυρίζουν στην αφετηρία τους. Βαδίζουμε προς τον καθεδρικό έχοντας πίσω μας την είσοδο και το προαύλιο, όπως εκείνοι που έφταναν στον Άδη με την πλάτη (στραμμένοι σ’ αυτά που εγκατέλειπαν). Όλα μπορούν να ανακτηθούν. Τα περασμένα αφήνουν γενναιόδωρα τον οβολό τους, όταν προτείνω το κουτί που γράφει « "Το χρόνο μου παρακαλώ, τα πράγματά μου" [...] »
__________
Ευχαριστίες στην κ. Ευαγγελία Γιάννου για τη βοήθειά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου