Την
Τρίτη, προχθές, βρεθήκαμε με φοιτήτριες της κατεύθυνσης «Μετάφραση,
επικοινωνία και εκδοτικός χώρος» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του
Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π. Θεσσαλονίκης. Μαζί ο
καθηγητής τους Κων. Παλαιολόγος και ο επίσης καθηγητής στο πανεπιστήμιο
της Μάλαγα Βιθέντε Φερνάντες Γκονζάλες. Διαβάσαμε ορισμένα ποιήματα από
τις "Τέσσερις εποχές" και σχολιάσαμε δυσκολίες και ζητήματα αποδόσεως
που συνάντησε ο μεταφραστής (Βιθέντε Φερνάντες). Μιλήσαμε ακόμα για την
πορεία του βιβλίου μέχρι την αποδοχή του ισπανικού εκδοτικού οίκου.
Habent sua fata libellis, όπως έλεγαν οι παλαιοί Ρωμαίοι, ή books have
their destinies, όπως λένε οι σύγχρονοι.
Πέμπτη 14 Απριλίου 2016
Τετάρτη 13 Απριλίου 2016
Δύο χρόνια πριν
Μια συζήτηση για την "Αθανασία των σκύλων", χθες στο Πρώτο Πρόγραμμα
(93.6). Ενδιαφέρουσα κουβέντα με τον Δημήτρη Τρίκα, για το ρόλο των
σκύλων, που παρά τον τίτλο δεν είναι πρωταγωνιστές των ιστοριών του
βιβλίου, για τον ευφημισμό του όρου "Αθανασία" που αφορά ένα βιβλίο με
τόσο παρελθόν, χαμένη ύλη, τη σχέση του χρόνου με το έργο της
λογοτεχνίας, τη δυσανεξία μας στο πραγματικό ("Ο άνθρωπος δεν αντέχει
πολλή πραγματικότητα", Τ.Σ.Έλιοτ), τη
μανία να βελτιώνουμε εσαεί μια δημιουργική μορφή ("Ένα έργο δεν
τελειώνει ποτέ", Μαλαρμέ) και τη νεύρωση για ένα τέλειο αποτέλεσμα, όπως
εκείνη η εφηβική αναποφασιστικότητα (του είπα), όταν δοκιμάζαμε δέκα
πουκάμισα και ισάριθμα παπούτσια πριν την έξοδό μας. "Νομίζω ότι σου
αρέσει το καλό ντύσιμο", είπε ελαφρύνοντας τη συζήτηση, με αφορμή την
πρόχειρη παρομοίωση.
Παραδεχτηκα ότι αγαπώ τα ρούχα, τα βιβλία και τα αντικείμενα από δεύτερο
χέρι (το παρελθόν τους, την πατίνα, το αίνιγμα της ιστορίας τους),
μιλήσαμε για τους λεπτούς αιφνιδιασμούς τους, όταν στη Φρανκφούρτη,
π.χ., βρήκα σε ένα δερμάτινο σακάκι την κάρτα ενός οδοντογιατρού από το
Σίδνευ και στην Ιταλία ένα εισιτήριο του κυρίου Moretti,
Στοκχόλμη-Μιλάνο.
Μια ωραία συζήτηση με έναν συνομιλητή που είχε υπογραμμίσει το βιβλίο, είχε βρει πόσο επίμονα εμφανίζεται η λέξη "χαμένο", "ανολοκλήρωτο", "μοιραίο", "μακρινό", "σκιά" και άλλα, και μου είπε πόσο αγαπά τον γνωμικό λόγο και τη διακειμενικότητα στους συγγραφείς. Μετάδοση στις 8.30 την ΛαμπροΤρίτη. "Σημείο ΑRΤ", Πρώτο πρόγραμμα.
Μια ωραία συζήτηση με έναν συνομιλητή που είχε υπογραμμίσει το βιβλίο, είχε βρει πόσο επίμονα εμφανίζεται η λέξη "χαμένο", "ανολοκλήρωτο", "μοιραίο", "μακρινό", "σκιά" και άλλα, και μου είπε πόσο αγαπά τον γνωμικό λόγο και τη διακειμενικότητα στους συγγραφείς. Μετάδοση στις 8.30 την ΛαμπροΤρίτη. "Σημείο ΑRΤ", Πρώτο πρόγραμμα.
Αντζολίνα Τζάρι
Από το fb. Πριν από τρία χρόνια.
Ο Μπαλζάκ κυκλοφόρησε το 1989 από τις καλές εκδόσεις Γνώση. Ο Σαίξπηρ το 1928. Δεν είναι κακή η μετάφραση, όσο πρόλαβα να δω. Ο Σβέβο πριν από 30 περίπου χρόνια. Θυμάμαι ακόμα και πού τον διάβασα, δεν ξέρω όμως πού βρίσκεται και τον ξαναγόρασα. Είναι η ερωτική περιπέτεια του Εμίλιο Μπρεντάνι με την ωραία και άπιστη Αντζολίνα Τζάρι. Από την πρώτη φράση εμφανίζόταν ύπουλα η ιδέα της ανατροπής, η απόλυτη κυριαρχία που κατάφερε να έχει εκείνη. 'Ετσι, αργά, ανειδοποίητα, δεν ανατρέπεται μια ερωτική ηγεμονία;
Ο Μπαλζάκ κυκλοφόρησε το 1989 από τις καλές εκδόσεις Γνώση. Ο Σαίξπηρ το 1928. Δεν είναι κακή η μετάφραση, όσο πρόλαβα να δω. Ο Σβέβο πριν από 30 περίπου χρόνια. Θυμάμαι ακόμα και πού τον διάβασα, δεν ξέρω όμως πού βρίσκεται και τον ξαναγόρασα. Είναι η ερωτική περιπέτεια του Εμίλιο Μπρεντάνι με την ωραία και άπιστη Αντζολίνα Τζάρι. Από την πρώτη φράση εμφανίζόταν ύπουλα η ιδέα της ανατροπής, η απόλυτη κυριαρχία που κατάφερε να έχει εκείνη. 'Ετσι, αργά, ανειδοποίητα, δεν ανατρέπεται μια ερωτική ηγεμονία;
"Από τις πρώτες κιόλας κουβέντες θέλησε να την προειδοποιήσει πως δεν
τον ενδιέφερε μια σχέση σοβαρή. Της είπε περίπου ' Σ' αγαπώ πολύ, και θα
ήθελα να συμφωνήσουμε για το καλό σου να είμαστε προσεχτικοί ' [.....]
Με περισσότερη ειλικρίνεια, τα λόγια του θα 'πρεπε να ηχούσαν κάπως
έτσι: 'Μ' αρέσεις πολύ, μα δεν θα μπορέσεις να γίνεις για μένα κάτι
περισσότερο από παιχνίδι '. Έχω άλλες υποχρεώσεις εγώ, την καριέρα μου,
την οικογένειά μου|
Πέμπτη 7 Απριλίου 2016
Τζορτζ Στάινερ
Από τον τοίχο μιας ένθερμης αναγνώστριας, στο Βερολίνο, που πάντα μάς κολακεύει το ενδιαφέρον της. Katerina Stamou
6 ώρες ·
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ απογειώθηκε και έφτασε Βερολίνο.
Διαβάζοντας μεταφέρω: " Η πρώτη μου προίκα στη ζωή ήταν μια τεράστια αναίδεια. " και , " Δεν είναι η πολιτική λογοκρισία που σκοτώνει [ τον πολιτισμό ] : είναι ο δεσποτισμός της μαζικής αγοράς, τα κίνητρα μιας εμπορευματοποιημένης φήμης. "
Τζορτζ Στάινερ
6 ώρες ·
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ απογειώθηκε και έφτασε Βερολίνο.
Διαβάζοντας μεταφέρω: " Η πρώτη μου προίκα στη ζωή ήταν μια τεράστια αναίδεια. " και , " Δεν είναι η πολιτική λογοκρισία που σκοτώνει [ τον πολιτισμό ] : είναι ο δεσποτισμός της μαζικής αγοράς, τα κίνητρα μιας εμπορευματοποιημένης φήμης. "
Τζορτζ Στάινερ
Και καλημέρα σας
Ο Ανγνώστης.
Από χθεσινή ανάρτηση του περιοδικού "Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ" -
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ
Γράφει ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος.
Τα ποιήματα των “Τεσσάρων εποχών” –τίτλος που θυμίζει Βιβάλντι– είναι μια παλιότερη συλλογή του Κώστα Μαυρουδή και αφορά στα πάντα : πολιτική κριτική, αυτοβιογραφική ανάμνηση, ταξιδιωτικές ιστορίες, υπαρξιακούς προβληματισμούς. Ανατρέχω και πάλι σε αυτήν καθώς ήρθαν στα χέρια μου σχόλια και κριτικές για την εξαίρετη μετάφραση τους στα ισπανικά, σύμφωνα με τη γνώμη διακεκριμένων ισπανόφωνων κριτικών. Οι «Τέσσερις Εποχές» (Κέδρος) κυκλοφόρησαν από τον σημαντικό εκδοτικό οίκο Pre-Textos στα τέλη του προηγούμενου χρόνου. Τη μετάφραση έχει κάνει ο Βιθέντε Φερνάντες Γκονζάλες, ο οποίος βραβεύτηκε δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης. Παλιότερα έχει μεταφέρει στα ισπανικά και το βιβλίο του ιδίου με τίτλο «Το δάνειο του χρόνου»(1989). Ως γνωστόν , και αυτό είναι κάτι που με συνδέει με αυτό το βιβλίο, οι «Τέσσερις Εποχές» και ο Μαυρουδής τιμήθηκαν με βραβείο ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω», το 2011.
Ο κ. Eduardo Moga, κριτικός, ποιητής και δοκιμιογράφος που έχει γεννηθεί στη Μπαρτσελόνα και ζει στο Λονδίνο, παρουσίασε (12. 11. 2015) με εξαιρετική διαύγεια και αγάπη, τη μετάφραση της ποιητικής συλλογής «Τέσσερις εποχές» ( “Cuatro estaciones”), βρίσκοντας μάλιστα μια ορισμένη συνάφεια με ποιήματα του Καβάφη. Γράφει ο Moga : «Ο Μαυρουδής προτείνει μια ποίηση βαθιά ριζωμένη στην καθημερινή ζωή, στην τριβή των ανθρώπων. Οι ιστορίες του είναι αφηγήσεις, όμως σ’ αυτές πιάνεται, σαν σε άγκιστρο η ποίησή του, όταν απογειώνεται. Οι αφηγήσεις του, επιτρέψτε μου τον πλεονασμό, αρπάζονται σαν άγκυρα από την ιστορία (της χώρας του, τις οικογενειακές, του κόσμου) και στηρίζονται στη διακειμενικότητα η οποία κυριαρχεί: Συναντούμε πρόσωπα, από την Μαντάμ Μποβαρί και τον Μπλεζ Σαντράρ, μέχρι τον Ρουμπινστάιν, τον Γκούφυ, τον Εκκλησιαστή, την Ιζαμπέλ Αλιέντε. Οι φόρμες του, πολύ εύπλαστες –πρόζα και στίχοι–, γίνονται μακροσκελή ποιήματα, που συμπλέκονται γεμάτα πληροφορίες, αλλά και με πλήθος γλωσσικές μεταμορφώσεις και εντυπωσιακές εικόνες, όπως στήθη και “περιπαθείς” μηρούς γυναικών που πηγαίνουν στην παραλία, ενώ άλλοτε μιλούν για ένα κρεβάτι ξενοδοχείου στο χριστουγεννιάτικο Ζάλτσμπουργκ: “[...] ο ύπνος είναι απολαυστικός/ σ’ αυτά τα μαξιλάρια,/ το πάπλωμα χωρίς βαρύτητα,/ σαν μια ιδέα,/ τι όνειρα με αυστριακότητα … [...]”».
»Χαίρομαι που βρήκα στο βιβλίο δύο ποιήματα που αναφέρονται σε πράγματα που γνωρίζω πολύ καλά: το πρώτο έχει τίτλο “Καλοκαίρι, ή στην παραλία τής Μπανταλόνα” (στο οποίο ο ποιητής παρατηρεί την επιθετικότητα του σώματος που ανέφερα προηγουμένως, με κάποιους παραθεριστές γύρω να διαβάζουν Ιζαμπέλ Αλιέντε. Κι εδώ οι πράξεις καταφεύγουν στη μνήμη. Φυλακίζονται στο ποίημα όσα χάθηκαν, για να ξαναζωντανέψουν κάποτε και πάλι».
»Το δεύτερο ποίημα, “Καλοκαίρι, ή εναρκτήριο μάθημα”, περιγράφει ένα μάθημα αγγλικών, που μέσα σ’ αυτό υπάρχει το Λονδίνο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με τους ναζί να βομβαρδίζουν την πόλη. Χτες, 11η Νοεμβρίου, ήταν ακριβώς η ημέρα που θυμόμαστε, χωρίς εκρήξεις και βόμβες αλλά με παπαρούνες, τους νεκρούς του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και τη συνθήκη ανακωχής των Συμμάχων. Αυτή η εγγύτητα του Μαυρουδή, το ότι μιλά για όσα είδε (ή σκέφθηκε, ή φαντάστηκε), για την αιχμή της ζωής, με ένα άτακτο ψηφιδωτό, έτσι όπως πάντα υπάρχει στη συνείδησή μας, με εντυπώσεις, αναλογίες, αναγνώσεις, διαλόγους, στήθη και μηρούς που θαυμάζουμε, στιγμές που θαμπώνουν και στιγμές που διαρκούν, τον καθιστά πιο απτό, πιο ζωντανό (με το αίμα να κυλά ορμητικό).»
Για τις «Τέσσερις εποχές» στα ισπανικά έγραψε και ο Αlvaro συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων, ανθολογιών, και πολλών ποιητικών συλλογών: ”Διαβάζει κανείς πολλά ποιητικά βιβλία, ελπίζοντας ότι, κάποια στιγμή τουλάχιστον, θα συναντήσει έναν ποιητή με γνήσια φωνή, με προσωπικό τόνο αλήθειας που κάνει το έργο να ξεχωρίζει απ’ τα άλλα και να διαθέτει αυθεντικότητα και φυσικότητα στον λυρισμό του. Κι αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του Μαυρουδή. Έχει κληρονομήσει, βεβαίως ο ίδιος μια από τις σπουδαιότερες παραδόσεις της παγκόσμιας ποίησης, την οποία και δεν εγκαταλείπει. Να πω ότι μου έδωσε με τους στίχους του κάτι καινούργιο και ξεχωριστό. Τους διαβάζω σαν κάποιος που ανακαλύπτει ένα τοπίο για πρώτη φορά ή περπατά σε μιαν άγνωστη πόλη. Και σίγουρα δεν είναι (και κυριολεκτικά) λίγες οι πόλεις που υπάρχουν σ’ αυτό το όμορφο και μυστηριώδες βιβλίο: Βενετία, Ζάλτσμπουργκ, Παρίσι, Λονδίνο και Λίβερπουλ, Μπανταλόνα, Λουτράκι, ένα θέρετρο στον Κορινθιακό κόλπο”.
“Ο Μαυρουδής, ο οποίος, διαβάζω στην εισαγωγή, αρέσκεται να συλλέγει διάφορα μικροαντικείμενα σε παζάρια παλαιοπωλών, εκεί όπου βρίσκεται «η απόλαυση της σκέψης» και της «καταγραφής», συνθέτει σ’ αυτό το βιβλίο των Εποχών (τρία ποιήματα για το φθινόπωρο, τέσσερα για τον χειμώνα, τρία για την άνοιξη και άλλα τέσσερα για το καλοκαίρι) ένα είδος διαχρονικού πανοράματος. Γιατί, όπως λέει ο μεταφραστής του, θέτει έτσι «σε διάλογο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον»• γιατί καταφέρνει να προσδιορίσει μελαγχολικά «τον χαμένο χρόνο μέσα στον χώρο»• γιατί, εν ολίγοις, χρησιμοποιεί τη φωτογραφία και την εικόνα, έτσι ώστε αυτά τα «ίχνη του χρόνου» να βάλουν σε λειτουργία τη διαδικασία του «αναστρέψιμου», που θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε «το ανεξήγητο μυστήριο του χρόνου». Αναφερόμαστε εδώ στο δεύτερο ποίημα του βιβλίου, με τίτλο «Επιστρεψιμότητα», ένα παιχνίδι οπισθοχώρησης, επιστροφής στο χρόνο, όχι νοσταλγίας . Σ’ αυτό βοηθούν τα αντικείμενα και οι πράξεις, όπως σωστά επισημαίνει ο Φερνάντες Γκονζάλες. Και η μνήμη, φυσικά. Σ’ ένα ποίημα που μένει χωρίς σαφές τέλος, ο Μαυρουδής θυμάται τον πατέρα που κρατά σημειώσεις στον τόμο της «Μαντάμ Μποβαρί», πιθανόν για να «συνομιλήσει κάποτε με το παιδί, όταν εκείνος θα απουσιάζει». « …για ποιον άλλον σημειώνει/ στην εναρκτήρια και την τελευταία σελίδα του βιβλίου/ ώρα, ημέρα και χρονολογία που το διάβασε,/θυμίζει βλέπετε ημερολόγιο, με πρόθεση να φτάσει στον μεταγενέστερο…./», λέει ο ποιητής».
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ
Γράφει ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος.
Τα ποιήματα των “Τεσσάρων εποχών” –τίτλος που θυμίζει Βιβάλντι– είναι μια παλιότερη συλλογή του Κώστα Μαυρουδή και αφορά στα πάντα : πολιτική κριτική, αυτοβιογραφική ανάμνηση, ταξιδιωτικές ιστορίες, υπαρξιακούς προβληματισμούς. Ανατρέχω και πάλι σε αυτήν καθώς ήρθαν στα χέρια μου σχόλια και κριτικές για την εξαίρετη μετάφραση τους στα ισπανικά, σύμφωνα με τη γνώμη διακεκριμένων ισπανόφωνων κριτικών. Οι «Τέσσερις Εποχές» (Κέδρος) κυκλοφόρησαν από τον σημαντικό εκδοτικό οίκο Pre-Textos στα τέλη του προηγούμενου χρόνου. Τη μετάφραση έχει κάνει ο Βιθέντε Φερνάντες Γκονζάλες, ο οποίος βραβεύτηκε δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης. Παλιότερα έχει μεταφέρει στα ισπανικά και το βιβλίο του ιδίου με τίτλο «Το δάνειο του χρόνου»(1989). Ως γνωστόν , και αυτό είναι κάτι που με συνδέει με αυτό το βιβλίο, οι «Τέσσερις Εποχές» και ο Μαυρουδής τιμήθηκαν με βραβείο ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω», το 2011.
Ο κ. Eduardo Moga, κριτικός, ποιητής και δοκιμιογράφος που έχει γεννηθεί στη Μπαρτσελόνα και ζει στο Λονδίνο, παρουσίασε (12. 11. 2015) με εξαιρετική διαύγεια και αγάπη, τη μετάφραση της ποιητικής συλλογής «Τέσσερις εποχές» ( “Cuatro estaciones”), βρίσκοντας μάλιστα μια ορισμένη συνάφεια με ποιήματα του Καβάφη. Γράφει ο Moga : «Ο Μαυρουδής προτείνει μια ποίηση βαθιά ριζωμένη στην καθημερινή ζωή, στην τριβή των ανθρώπων. Οι ιστορίες του είναι αφηγήσεις, όμως σ’ αυτές πιάνεται, σαν σε άγκιστρο η ποίησή του, όταν απογειώνεται. Οι αφηγήσεις του, επιτρέψτε μου τον πλεονασμό, αρπάζονται σαν άγκυρα από την ιστορία (της χώρας του, τις οικογενειακές, του κόσμου) και στηρίζονται στη διακειμενικότητα η οποία κυριαρχεί: Συναντούμε πρόσωπα, από την Μαντάμ Μποβαρί και τον Μπλεζ Σαντράρ, μέχρι τον Ρουμπινστάιν, τον Γκούφυ, τον Εκκλησιαστή, την Ιζαμπέλ Αλιέντε. Οι φόρμες του, πολύ εύπλαστες –πρόζα και στίχοι–, γίνονται μακροσκελή ποιήματα, που συμπλέκονται γεμάτα πληροφορίες, αλλά και με πλήθος γλωσσικές μεταμορφώσεις και εντυπωσιακές εικόνες, όπως στήθη και “περιπαθείς” μηρούς γυναικών που πηγαίνουν στην παραλία, ενώ άλλοτε μιλούν για ένα κρεβάτι ξενοδοχείου στο χριστουγεννιάτικο Ζάλτσμπουργκ: “[...] ο ύπνος είναι απολαυστικός/ σ’ αυτά τα μαξιλάρια,/ το πάπλωμα χωρίς βαρύτητα,/ σαν μια ιδέα,/ τι όνειρα με αυστριακότητα … [...]”».
»Χαίρομαι που βρήκα στο βιβλίο δύο ποιήματα που αναφέρονται σε πράγματα που γνωρίζω πολύ καλά: το πρώτο έχει τίτλο “Καλοκαίρι, ή στην παραλία τής Μπανταλόνα” (στο οποίο ο ποιητής παρατηρεί την επιθετικότητα του σώματος που ανέφερα προηγουμένως, με κάποιους παραθεριστές γύρω να διαβάζουν Ιζαμπέλ Αλιέντε. Κι εδώ οι πράξεις καταφεύγουν στη μνήμη. Φυλακίζονται στο ποίημα όσα χάθηκαν, για να ξαναζωντανέψουν κάποτε και πάλι».
»Το δεύτερο ποίημα, “Καλοκαίρι, ή εναρκτήριο μάθημα”, περιγράφει ένα μάθημα αγγλικών, που μέσα σ’ αυτό υπάρχει το Λονδίνο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με τους ναζί να βομβαρδίζουν την πόλη. Χτες, 11η Νοεμβρίου, ήταν ακριβώς η ημέρα που θυμόμαστε, χωρίς εκρήξεις και βόμβες αλλά με παπαρούνες, τους νεκρούς του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και τη συνθήκη ανακωχής των Συμμάχων. Αυτή η εγγύτητα του Μαυρουδή, το ότι μιλά για όσα είδε (ή σκέφθηκε, ή φαντάστηκε), για την αιχμή της ζωής, με ένα άτακτο ψηφιδωτό, έτσι όπως πάντα υπάρχει στη συνείδησή μας, με εντυπώσεις, αναλογίες, αναγνώσεις, διαλόγους, στήθη και μηρούς που θαυμάζουμε, στιγμές που θαμπώνουν και στιγμές που διαρκούν, τον καθιστά πιο απτό, πιο ζωντανό (με το αίμα να κυλά ορμητικό).»
Για τις «Τέσσερις εποχές» στα ισπανικά έγραψε και ο Αlvaro συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων, ανθολογιών, και πολλών ποιητικών συλλογών: ”Διαβάζει κανείς πολλά ποιητικά βιβλία, ελπίζοντας ότι, κάποια στιγμή τουλάχιστον, θα συναντήσει έναν ποιητή με γνήσια φωνή, με προσωπικό τόνο αλήθειας που κάνει το έργο να ξεχωρίζει απ’ τα άλλα και να διαθέτει αυθεντικότητα και φυσικότητα στον λυρισμό του. Κι αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του Μαυρουδή. Έχει κληρονομήσει, βεβαίως ο ίδιος μια από τις σπουδαιότερες παραδόσεις της παγκόσμιας ποίησης, την οποία και δεν εγκαταλείπει. Να πω ότι μου έδωσε με τους στίχους του κάτι καινούργιο και ξεχωριστό. Τους διαβάζω σαν κάποιος που ανακαλύπτει ένα τοπίο για πρώτη φορά ή περπατά σε μιαν άγνωστη πόλη. Και σίγουρα δεν είναι (και κυριολεκτικά) λίγες οι πόλεις που υπάρχουν σ’ αυτό το όμορφο και μυστηριώδες βιβλίο: Βενετία, Ζάλτσμπουργκ, Παρίσι, Λονδίνο και Λίβερπουλ, Μπανταλόνα, Λουτράκι, ένα θέρετρο στον Κορινθιακό κόλπο”.
“Ο Μαυρουδής, ο οποίος, διαβάζω στην εισαγωγή, αρέσκεται να συλλέγει διάφορα μικροαντικείμενα σε παζάρια παλαιοπωλών, εκεί όπου βρίσκεται «η απόλαυση της σκέψης» και της «καταγραφής», συνθέτει σ’ αυτό το βιβλίο των Εποχών (τρία ποιήματα για το φθινόπωρο, τέσσερα για τον χειμώνα, τρία για την άνοιξη και άλλα τέσσερα για το καλοκαίρι) ένα είδος διαχρονικού πανοράματος. Γιατί, όπως λέει ο μεταφραστής του, θέτει έτσι «σε διάλογο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον»• γιατί καταφέρνει να προσδιορίσει μελαγχολικά «τον χαμένο χρόνο μέσα στον χώρο»• γιατί, εν ολίγοις, χρησιμοποιεί τη φωτογραφία και την εικόνα, έτσι ώστε αυτά τα «ίχνη του χρόνου» να βάλουν σε λειτουργία τη διαδικασία του «αναστρέψιμου», που θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε «το ανεξήγητο μυστήριο του χρόνου». Αναφερόμαστε εδώ στο δεύτερο ποίημα του βιβλίου, με τίτλο «Επιστρεψιμότητα», ένα παιχνίδι οπισθοχώρησης, επιστροφής στο χρόνο, όχι νοσταλγίας . Σ’ αυτό βοηθούν τα αντικείμενα και οι πράξεις, όπως σωστά επισημαίνει ο Φερνάντες Γκονζάλες. Και η μνήμη, φυσικά. Σ’ ένα ποίημα που μένει χωρίς σαφές τέλος, ο Μαυρουδής θυμάται τον πατέρα που κρατά σημειώσεις στον τόμο της «Μαντάμ Μποβαρί», πιθανόν για να «συνομιλήσει κάποτε με το παιδί, όταν εκείνος θα απουσιάζει». « …για ποιον άλλον σημειώνει/ στην εναρκτήρια και την τελευταία σελίδα του βιβλίου/ ώρα, ημέρα και χρονολογία που το διάβασε,/θυμίζει βλέπετε ημερολόγιο, με πρόθεση να φτάσει στον μεταγενέστερο…./», λέει ο ποιητής».
Δευτέρα 4 Απριλίου 2016
Από προ διετίας ανάρτηση στο fb:
Νομίζω ότι το βιβλίο που βρήκα σήμερα είναι σπάνιο και πολύτιμο, κυρίως μνημείο μιας εποχής. Ο τίtλος του είναι Il primo libro d' Italiano per le Scuole delle Isole Jonie.Έχει εκδοθεί το 1942 (20ό έτος με την φασιστική αρίθμηση) και είναι γραμμένο από tην καθηγήτρια Ida Zambaldi, γυμνασιάρχη στο γυμνάσιο θηλέων της Κέρκυρας. Στην τελευταία σελίδα αναφέρεται η 10η Οκτωβρίου του '42 ως ημέρα εκτυπώσεως από το τυπογραφείο San Marco της Κέρκυρας.
Νομίζω ότι το βιβλίο που βρήκα σήμερα είναι σπάνιο και πολύτιμο, κυρίως μνημείο μιας εποχής. Ο τίtλος του είναι Il primo libro d' Italiano per le Scuole delle Isole Jonie.Έχει εκδοθεί το 1942 (20ό έτος με την φασιστική αρίθμηση) και είναι γραμμένο από tην καθηγήτρια Ida Zambaldi, γυμνασιάρχη στο γυμνάσιο θηλέων της Κέρκυρας. Στην τελευταία σελίδα αναφέρεται η 10η Οκτωβρίου του '42 ως ημέρα εκτυπώσεως από το τυπογραφείο San Marco της Κέρκυρας.
Σχέδια με φτωχή, στοιχειώδη αισθητική. Αντίθετα, βιβλία της
προπολεμικής περιόδου από την Ιταλία, είναι έργα τέχνης. Εδώ κεφάλαια
με θέματα από τη φύση, την οικογένεια, την κοινωνία (Τα άνθη της
ανοίξεως, τα χρώματα, το λεμόνι, το πορτοκάλι, και ανάμεσα, εμβόλιμη η
φράση του Μουσολίνι «amate il pane, cuore della casa, profumo della
mensa, goia dei focolari».
Μετά οι προθέσεις, οι συζυγίες, οι χρόνοι της οριστικής, το κεφαλαιώδες ρήμα essere και η χρήση του avere. Ακολουθούν πάμπολες ενότητες. η ενότητα για το σπίτι (τα δωμάτια και τα έπιπλα, το δωμάτιον της διαμονής (la stanza di soggiorno), La cucina, εργασίες της κουζίνας, φαγητά. Και πάλι ρήματα, ανώμαλα της πρώτης συζυγίας, της δεύτερης και ακολουθούν άλλα σύντομα πάντα κεφάλαια: Σώμα, Καλές τέχνες, Ζώα και Έντομα, φυτικό βασίλειο, το σύμπαν.
Λίγο μετά, η Ιταλία συνθηκολογεί και οι στρατιώτες της στα Ιόνια έχουν τη γνωστή δραματική μοίρα.Το βιβλίο έβαζε τις βάσεις της γλωσσικής παιδείας, με την πεποίθηση ότι, μεταπολεμικά, τα νησιά θα έμεναν υπό τον έλεγχό της Ιταλίας. Τα κεφάλαια των τελευταίων σελίδων, πιο σύνθετα, με ιστορίες, παροιμίες, αποσπάσματα μεγάλων συγγραφέων, θα τα είχαν διαβάσει, υποθέτω, ελάχιστα παιδιά. Τον Ντ' Ανούντσιο, τον Μαντσόνι, τον Δάντη μόλις θα πρόλαβαν να τους διδάξουν, πιθανότερο όχι. Δεν υπάρχουν σημειώσεις στα περιθώρια. Ίσως δεν είχε χρησιμοποιηθεί. Στη σελίδα 167, ελάχιστοι θα πρόσεξαν, και ακόμα πιο λίγοι θα το προσέγγισαν, δημοσιεύεται το Δαντικό απόσπασμα από το Purgatorio VII-v,1-6: Tramonto (Δύσις)
Ήταν πια η ώρα που ξυπνάει
στους θαλασσινούς ο πόθος
και μαλακώνει την καρδιά τους η θύμηση της μέρας
που αποχαιρέτισαν τους αγαπημένους φίλους.
Τον νέο ταξιδιώτη τσιμπά με αγάπη,
όταν ακούει την καμπάνα να αντηχεί,
λες και κλαίει τη μέρα που πεθαίνει
Μετά οι προθέσεις, οι συζυγίες, οι χρόνοι της οριστικής, το κεφαλαιώδες ρήμα essere και η χρήση του avere. Ακολουθούν πάμπολες ενότητες. η ενότητα για το σπίτι (τα δωμάτια και τα έπιπλα, το δωμάτιον της διαμονής (la stanza di soggiorno), La cucina, εργασίες της κουζίνας, φαγητά. Και πάλι ρήματα, ανώμαλα της πρώτης συζυγίας, της δεύτερης και ακολουθούν άλλα σύντομα πάντα κεφάλαια: Σώμα, Καλές τέχνες, Ζώα και Έντομα, φυτικό βασίλειο, το σύμπαν.
Λίγο μετά, η Ιταλία συνθηκολογεί και οι στρατιώτες της στα Ιόνια έχουν τη γνωστή δραματική μοίρα.Το βιβλίο έβαζε τις βάσεις της γλωσσικής παιδείας, με την πεποίθηση ότι, μεταπολεμικά, τα νησιά θα έμεναν υπό τον έλεγχό της Ιταλίας. Τα κεφάλαια των τελευταίων σελίδων, πιο σύνθετα, με ιστορίες, παροιμίες, αποσπάσματα μεγάλων συγγραφέων, θα τα είχαν διαβάσει, υποθέτω, ελάχιστα παιδιά. Τον Ντ' Ανούντσιο, τον Μαντσόνι, τον Δάντη μόλις θα πρόλαβαν να τους διδάξουν, πιθανότερο όχι. Δεν υπάρχουν σημειώσεις στα περιθώρια. Ίσως δεν είχε χρησιμοποιηθεί. Στη σελίδα 167, ελάχιστοι θα πρόσεξαν, και ακόμα πιο λίγοι θα το προσέγγισαν, δημοσιεύεται το Δαντικό απόσπασμα από το Purgatorio VII-v,1-6: Tramonto (Δύσις)
Ήταν πια η ώρα που ξυπνάει
στους θαλασσινούς ο πόθος
και μαλακώνει την καρδιά τους η θύμηση της μέρας
που αποχαιρέτισαν τους αγαπημένους φίλους.
Τον νέο ταξιδιώτη τσιμπά με αγάπη,
όταν ακούει την καμπάνα να αντηχεί,
λες και κλαίει τη μέρα που πεθαίνει
Στο Βερολίνο
Από τον τοίχο μιας θερμής αναγνώστριας, στο Βερολίνο,
που πάντα μάς κολακεύει το ενδιαφέρον της. Katerina Stamou
6 ώρες ·
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ απογειώθηκε και έφτασε Βερολίνο.
Διαβάζοντας μεταφέρω: " Η πρώτη μου προίκα στη ζωή ήταν μια τεράστια αναίδεια. " και , " Δεν είναι η πολιτική λογοκρισία που σκοτώνει [ τον πολιτισμό ] : είναι ο δεσποτισμός της μαζικής αγοράς, τα κίνητρα μιας εμπορευματοποιημένης φήμης. "...
Τζορτζ Στάινερ
που πάντα μάς κολακεύει το ενδιαφέρον της. Katerina Stamou
6 ώρες ·
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ απογειώθηκε και έφτασε Βερολίνο.
Διαβάζοντας μεταφέρω: " Η πρώτη μου προίκα στη ζωή ήταν μια τεράστια αναίδεια. " και , " Δεν είναι η πολιτική λογοκρισία που σκοτώνει [ τον πολιτισμό ] : είναι ο δεσποτισμός της μαζικής αγοράς, τα κίνητρα μιας εμπορευματοποιημένης φήμης. "...
Τζορτζ Στάινερ
Και καλημέρα σας!
Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Νο 207-208
Όντως
είναι ξεχωριστό το κείμενο του Μάριο Βάργκας Γιόσα. Καλώς το προβάλλει η
σύντομη παρουσίαση στο σημερινό "Βήμα". Ο Γιόσα παραδίδει ένα σύντομο
μάθημα διαύγειας (στην αφήγησή του) και αγάπης για το ευρωπαικό ιδανικό.
Μιλά για το βιβλίο "Τhe idea of Europe", του Στάινερ. Πιστεύει πως στις σελίδες του εμφανίζει υποδειγματικά το προφίλ της Ευρώπης. Πώς; Μέσα από έναν ελάχιστο αριθμό θεσμών, εθίμων, ιδεών και παραδόσεων της ζωής, στις οποίες αναφέρεται: "Κατά τη γνώμη τού Στάινερ, η ιδέα της Ευρώπης βρίσκεται πρώτα απ' όλα μέσα σε ένα cafe γεμάτο κόσμο και συζητήσεις, όπου κανείς γράφει στίχους, συνωμοτεί, λέει σοφιστείες και ασκεί δημόσιο διάλογο.
Μιλά για το βιβλίο "Τhe idea of Europe", του Στάινερ. Πιστεύει πως στις σελίδες του εμφανίζει υποδειγματικά το προφίλ της Ευρώπης. Πώς; Μέσα από έναν ελάχιστο αριθμό θεσμών, εθίμων, ιδεών και παραδόσεων της ζωής, στις οποίες αναφέρεται: "Κατά τη γνώμη τού Στάινερ, η ιδέα της Ευρώπης βρίσκεται πρώτα απ' όλα μέσα σε ένα cafe γεμάτο κόσμο και συζητήσεις, όπου κανείς γράφει στίχους, συνωμοτεί, λέει σοφιστείες και ασκεί δημόσιο διάλογο.
Απ' τη Μαδρίτη μέχρι τη Βιέννη κι απ' την Πετρούπολη ώς το Παρίσι, την
Πράγα και τη Λισσαβώνα, ο χώρος αυτός συνδέεται άρρηκτα με όλα τα
σημαντικά πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και πολιτικά δρώμενα της Δύσης. Στα
τραπεζάκια των καφενείων, μέσα σε τοίχους κιτρινισμένους απ' τους
καπνούς, γεννήθηκαν όλα τα μεγάλα φιλοσοφικά συστήματα, τα κοινωνικά
πειράματα, οι ιδεολογικές και αισθητικές επαναστάσεις."
Μιλά ακόμα, ο Στάινερ, για την κοινή και βαρυσήμαντη παρουσία του παρελθόντος στη ζωή του Ευρωπαίου ("...στο Δουβλίνο, στις στάσεις του λεωφορείου, οι επιβάτες πληροφορούνται για τους συγγραφείς που έζησαν στα σπίτια της συνοικίας"), και το αντιπαραθέτει στα αμερικανικά ήθη, που προτιμούν να στρέφουν το βλέμμα στο μέλλον παρά σ' ό,τι έχει περάσει.
"Η Ευρώπη", λέει ο Στάινερ, "είναι τόπος της μνήμης. Η Αμερική των οραμάτων και της ουτοπίας". Τονίζει ακόμα την κοινή καταγωγή των Ευρωπαίων ("απ' την Αθήνα και την Ιερουσαλήμ"), και βρίσκει ταυτοτικά χαρακτηριστική την κλίση της Ευρώπης, που, όπως κάθε τι που φτάνει σε ένα απόγειο, σκέπτεται το θάνατό της.
Ο Γιόσα καταλήγει: "Παρά τα όσα ελαττώματα σέρνει πίσω της η Ευρώπη, δεν παύει να αποτελεί σήμερα το μόνο μεγάλο διεθνιστικό και δημοκρατικό σχέδιο εν εξελίξει, και παρά τις επιβεβαιωμένες ελλείψεις εξακολουθεί να προχωρά"
Μιλά ακόμα, ο Στάινερ, για την κοινή και βαρυσήμαντη παρουσία του παρελθόντος στη ζωή του Ευρωπαίου ("...στο Δουβλίνο, στις στάσεις του λεωφορείου, οι επιβάτες πληροφορούνται για τους συγγραφείς που έζησαν στα σπίτια της συνοικίας"), και το αντιπαραθέτει στα αμερικανικά ήθη, που προτιμούν να στρέφουν το βλέμμα στο μέλλον παρά σ' ό,τι έχει περάσει.
"Η Ευρώπη", λέει ο Στάινερ, "είναι τόπος της μνήμης. Η Αμερική των οραμάτων και της ουτοπίας". Τονίζει ακόμα την κοινή καταγωγή των Ευρωπαίων ("απ' την Αθήνα και την Ιερουσαλήμ"), και βρίσκει ταυτοτικά χαρακτηριστική την κλίση της Ευρώπης, που, όπως κάθε τι που φτάνει σε ένα απόγειο, σκέπτεται το θάνατό της.
Ο Γιόσα καταλήγει: "Παρά τα όσα ελαττώματα σέρνει πίσω της η Ευρώπη, δεν παύει να αποτελεί σήμερα το μόνο μεγάλο διεθνιστικό και δημοκρατικό σχέδιο εν εξελίξει, και παρά τις επιβεβαιωμένες ελλείψεις εξακολουθεί να προχωρά"
Για ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ από τον Κώστα Ρεσβάνη
Kostas Resvanis
Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρομαι στην αναγνωσματική απόλαυση που προσφέρει ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ. Πέρασα αρκετές ώρες του Σαββατοκύριακου με τα κείμενα σπουδαίων συγραφέων και ανθρώπων των Ιδεών και της Σκέψης, αλλά και με εύστοχα σχόλια από την τρέχουσα ζωή.
Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρομαι στην αναγνωσματική απόλαυση που προσφέρει ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ. Πέρασα αρκετές ώρες του Σαββατοκύριακου με τα κείμενα σπουδαίων συγραφέων και ανθρώπων των Ιδεών και της Σκέψης, αλλά και με εύστοχα σχόλια από την τρέχουσα ζωή.
Θα έγραφα το μεγαλύτερο ποστ έως σήμερα αν αναφερόμουν στα περιεχόμενα
του διπλού τεύχους(207-208) . Μένω στα μικρά αφιερώματα στον Ίταλο
Καλβίνο και στον Τζορτζ Στάινερ.
Ωραία έκπληξη και ένα, αμετάφραστο έως τώρα στα ελληνικά, κείμενο( 1847) του Χέρμαν Μέλβιλ, τέσσερα χρόνια πριν γράψει το θρυλικό Μόμπι Ντικ. Τίτλος του-τι άλλο;- "Η αλήθεια για το κυνήγι των φαλαινών"(απόδοση για το "Δ" Ευαγγελία Γιάννου).
Ωραία έκπληξη και ένα, αμετάφραστο έως τώρα στα ελληνικά, κείμενο( 1847) του Χέρμαν Μέλβιλ, τέσσερα χρόνια πριν γράψει το θρυλικό Μόμπι Ντικ. Τίτλος του-τι άλλο;- "Η αλήθεια για το κυνήγι των φαλαινών"(απόδοση για το "Δ" Ευαγγελία Γιάννου).
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)