O Costas Mavroudis απαντά το Ερωτηματολόγιο του Exostis - Free Press

1-2. Πώς είστε; Πώς αντιλαμβάνεστε την Κρίση και πώς σας επηρεάζει;
Την αντιλαμβάνομαι ως το έσχατο στάδιο μιας παλιάς κρίσης που ωρίμαζε εδώ και πολλά χρόνια. Επακόλουθο καταναλωτικής κραιπάλης και πληθωρισμού κεκτημένων. Με δυο λόγια, δανεική ευημερία χωρίς όρους.

3. Ποιες είναι οι ρίζες της Κρίσης;
Η έλλειψη στοιχειώδους ορθολογικής οργάνωσης της δημόσιας ζωής και εξουσίες χωρίς καμιά μεταρρυθμιστική βούληση. Τα σημερινά ερείπια, πάντως, μου θυμίζουν τη σκηνή της καταστροφής στη Βιριδιάνα (του Μπουνιουέλ), όταν οι περιθωριακοί αργόσχολοι διαλύουν βίαια το σπίτι του Δον Χάιμε που τους παραχωρήθηκε από φιλάνθρωπη αφέλεια.

4. Η περίοδος που περνάμε θα ευνοήσει την παραγωγή «σοβαρών» βιβλίων;
Δεν μπορώ να προβλέψω. Τα μεγάλα γεγονότα είχαν μικρή επιρροή στη λογοτεχνία μας. Σκέπτομαι ολόκληρες ιστορικές περιόδους (π.χ. την τελευταία δικτατορία) που δεν έχουν το βιβλίο τους. Γενικώς, δεν είμαστε λαός που εμβαθύνει. Η ζωή μας έχει έφεση στα στερεότυπα και στο προφανές. Μας λείπει η κριτική παιδεία, η πραγματική αντίληψη της εικόνας μας και οι βιωμένες πνευματικές αξίες. Και σήμερα ακόμα, μέσα στον ορυμαγδό, ποιος διακρίνει, εκτός απ’ τις κραυγές, το δέος ή το αυθεντικό πένθος μιας μεγάλης συμφοράς;

5. Ποια είναι η σχέση σας με τις νέες τεχνολογίες, το Web, τα Social Media;
Μου είναι αδιανόητη οποιαδήποτε επεξεργασία κειμένου χωρίς υπολογιστή. Όσον αφορά τα social media, μολονότι συμμετέχω με προσωπικές σελίδες, νιώθω ότι είναι επικοινωνία ελάχιστα απαιτητική, σχεδιασμένη για χαμηλές πτήσεις.

6. Δέκα βιβλία στα οποία «πρέπει» να ανατρέχει κανείς. Ή όσα θέλετε.
Οι κλίσεις μας στρέφονται πάντα σε μια πνευματικότητα που νιώθουμε συγγενική. Αν ενδώσω στη δογματική αυταρέσκεια των καταλόγων, θα συμπεριλάβω οπωσδήποτε: Θερβάντες: Δον Κιχώτης, Ουγκό: Οι άθλιοι, Φλομπέρ: Μαντάμ Μποβαρί, Τ. Μαν: Το μαγικό Βουνό, Προυστ: Αναζητώντας τον Χαμένο χρόνο, Λαμπεντούζα: Ο Γατόπαρδος, Τσβάιχ: Ο χθεσινός κόσμος.

7. Γενικώς: γιατί τα βιβλία;
Αν το ερώτημα σημαίνει «Γιατί η τέχνη;», θέλω να απαντήσω με τον αφορισμό ενός Ιταλού γλύπτη. Είναι η πιο ελεγειακή μεταφορά για το φαινόμενο της τέχνης: «Το παιχνίδι προετοιμάζει για τη ζωή τα μικρά των ζώων. Το παιχνίδι της τέχνης για ποια ζωή μάς προετοιμάζει;» Αν το ερώτημα είναι απλώς: «Σε τι μας χρησιμεύει ο δημιουργικός λόγος;», μπορώ να πω ότι μ’ αυτόν τον τρόπο κάνουμε οικείο, άξιο εμπιστοσύνης και κατανοήσιμο ένα ελάχιστα ευνοϊκό περιβάλλον.

8. Αλλάζει η λογοτεχνία τον κόσμο;
Αν ήταν έτσι, μετά τον πασίγνωστο στίχο του Ρεμπό («Εγώ είμαι ένας άλλος») θα μας φώναζαν στο δρόμο, και εμείς, ως «άλλοι», δεν θα απαντούσαμε. Για να σοβαρολογήσω, μπορώ να πω ότι, αντίθετα, ο κόσμος και η εξέλιξή του αλλάζουν τη λογοτεχνία.

9. Τι είναι η ανάγνωση και πιο ειδικά η ανάγνωση των δικών σας βιβλίων;
Η αφοσίωση στη λογοτεχνία σημαίνει ότι στις προκλήσεις της πραγματικής ζωής δεν μπόρεσα να απαντήσω. Σημαίνει ακόμα πως δεν τα κατάφερα, δεν υπήρξα επαρκής. Με άλλα λόγια, η λογοτεχνία μυθοποιώντας τα πράγματα τα κάνει λιγότερο ξένα. Το ίδιο ισχύει για τη δική μου γραφή. Το ποίημα είναι η τεχνητή ασφάλεια μιας κατοικίας που δεν θα αποκτήσω ποτέ.

10. Ο «ιδανικός αναγνώστης» υπάρχει; Χρειάζεται να υπάρχει;
Υπάρχει και είναι χρήσιμος σαν ιδανική προβολή. Ο συγγραφέας τον ταυτίζει συνήθως με κάποιον ο οποίος ανακαλύπτει τις προθέσεις του, επικοινωνεί με τον κόσμο του, συλλαμβάνει ακόμα και τις τονικότητες των ήχων του. Θυμάμαι διαρκώς μια φράση του πιανίστα Ρουμπινστάιν για τον ιδανικό ακροατή: «Ανάμεσα στους δύο χιλιάδες ακροατές της αίθουσας, παρακολουθεί εκείνος για τον οποίο παίζω». Σε ένα ποίημα του τελευταίου βιβλίου μου υπάρχει ένας αναγνώστης, άπειρος με τις τεχνικές και τους κώδικες της γραφής, δηλαδή αθώος, που διαβάζοντας μια παλιά ιστορία νιώθει έκπληκτος, διότι όχι μόνο ταυτίζεται με τον αφηγητή, αλλά αναγνωρίζει τον τόπο, τα άγνωστα πρόσωπα των ιστοριών του, τα πάθη τους. Αυτό είναι ένα ακραίο παράδειγμα ιδανικής υποδοχής. Επιβεβαιώνει τη σκέψη ότι «με την ανάγνωση δεν μαθαίνεις απλώς τι λέει ο άλλος, αλλά τι ήθελες να πεις εσύ».

11. Ένας μέντορας σας;
Δεν υπήρξε. Η μαθητεία μου ήταν περισσότερο μοναχική. Γόνιμη όμως έγινε μόνο με την ενηλικίωση. Έχω γράψει ότι «μεταξύ των αναγνώσεων ενός έργου, πλεονεκτεί εκείνη που γίνεται με γυαλιά πρεσβυωπίας».

12. Πόσο εύκολα ή δύσκολα γράφετε;
Πολύ δύσκολα. Κάποτε κάνει χρόνια να αρτιωθεί ένα κείμενο. Άλλοτε δεν συμβαίνει, παρά την επιμονή μου. Κανένα κείμενο, όμως, δεν τελειώνει ποτέ. Μπορεί επ’ άπειρον να ολοκληρώνεται. Ως γνωστόν, διαθέτουμε περισσότερες ιδέες από λέξεις, Οι προθέσεις μας είναι περισσότερες από τα μέσα μας.

13. Πώς επιλέγετε τους τίτλους των βιβλίων σας;
Ζητώ να αποδίδεται το πνεύμα τους και συγχρόνως να υπάρχει πρωτοτυπία, καλό γούστο και ευρηματικότητα.

14. Τι χάνετε γράφοντας;
Τίποτε. Αντίθετα, κάθε στιγμή αναρωτιέμαι αν αυτό που ζω προσφέρεται για μεσιτεία με την ποίηση, αν είναι υλικό προς συγγραφική εκμετάλλευση.

15. Πείτε μας λίγα πράγματα για το τελευταίο σας βιβλίο, και για το επόμενο.
Οι Τέσσερις Εποχές είναι ένα βιβλίο αφηγηματικής ποιήσεως που αφορά ιστορίες του παρελθόντος: αναπολήσεις, ασφυκτικός συνωστισμός απόντων, διαχείριση της μνήμης. Το επόμενο βιβλίο μου (θα εκδοθεί ελπίζω το 2012) είναι για πρώτη φορά μια συλλογή διηγημάτων.

16. Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση σας στον «ελληνικό κανόνα» της λογοτεχνίας;
Ποιος τον φτιάχνει αυτόν τον κανόνα, αλλά, κυρίως, πότε τελεσιδικεί η απόφασή του; Όμως ο επαρκής στα κριτήριά του αναγνωρίζει έναν ακλόνητο «κανόνα», μιαν απρόσβλητη βεβαιότητα για το τι συμβαίνει, ακόμα κι αν παραληρούν γύρω του οι πεποιθήσεις της αγοράς και οι μηχανορραφίες της.

17. Μουσική, κινηματογράφος, τέχνες.
Είμαι καλός θεατής, μέτριος ακροατής και επαρκής αναγνώστης.

18. Νιώθετε να αλλάζετε;
Είναι το μέγα ζήτημα. Εννοώ την αλλαγή της ενηλικίωσης και το φορτίο της.

19. Ο θάνατος;
Να απαντήσω με έναν ηχηρό και οργισμένο στίχο του Ντίλαν Τόμας: «…Μην πας ευγενικός στο θάνατο. Οργή, οργή, για το φως που φεύγει».

20. Μια ερώτηση που δε θα θέλατε να απαντήσετε;

Αυτή που παρέκαμψα με το στίχο του Τόμας.

Εξώστης-free press