Το Δέντρο , no 185-186

ΑΠΟ ΤΟ ΕDITORIAL ΤΟΥ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΔΕΝΤΡΟΥ (Νο 185-186)

[...] Οι πρώτες του ειδικά ταινίες συνόδευσαν τους νεανικούς μας προβληματισμούς, σε μια εποχή κατά την οποία το όνειρο για μια συνολική υπέρβαση, μας έκανε να παραβλέπουμε τις ορατές κακοπάθειες και παθογένειες του γενέθλιου τόπου. Αναμφισβήτητα, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος (1935-2012) έβαλε τη σφραγίδα του στον κινηματογραφικό μοντερνισμό, δίνοντας άλλο στίγμα στην εγχώρια, και όχι μόνο, οπτικοακουστική έκφραση. Αντιμετώπισε στην Ελλάδα, όπως ήταν φυσικό, πολλές άδικες και μικρόψυχες εναντιώσεις στο έργο του, σε αντίθεση προς το εξωτερικό, όπου η υποδοχή του μεγαλύτερου μέρους της παραγωγής του ήταν θριαμβευτική. Η περίοδος της δεκαετίας του ’70, ειδικά, θα παραμείνει υπόδειγμα σκηνοθετικών προτάσεων, δίπλα σε άλλες κορυφαίες χειρονομίες του παγκόσμιου σινεμά. Συγκρίθηκε με μεγάλες σκηνοθετικές προσωπικότητες, όσον αφορά την ιδιάζουσα ματιά του πάνω στην κίνηση της Ιστορίας και της συλλογικής περιπέτειας. Από τις σελίδες του «Δ» δεν είμαστε πάντα καταφατικοί απέναντι στις ύστερες ταινίες του, οι οποίες επικεντρώθηκαν ποιητικά στο ατομικό και κοινωνικό αδιέξοδο. Αυτές οι παραγωγές δεν κινήθηκαν, στο σύνολό τους, σε παρόμοια εκφραστικά επίπεδα με τις εισαγωγικές του χειρονομίες. Παρόλα αυτά, στη συνείδησή μας παρέμενε, ασφαλώς, ως μια μεγάλη προσωπικότητα του κινηματογράφου.

Από τη δεκαετία του ’80 φιλοξενούσαμε συχνά συνεντεύξεις του ή άρθρα για τα φιλμ του. Είχε γράψει, λίγο καιρό πριν, ένα κείμενο για το αφιέρωμα του «Δ» στην Ανάγνωση, ενώ διάβασε ποίηση του Σεφέρη, σχετικά πρόσφατα, σε ένα DVD, που κυκλοφόρησε με το τιμητικό μας τεύχος για τα 40 χρόνια από το θάνατο του νομπελίστα ποιητή. Συγγραφέας και ο ίδιος, ενδιαφερόταν για τη λογοτεχνία και παρευρισκόταν σε εκδηλώσεις για βιβλία των συντελεστών του «Δ».

Λίγες μέρες πριν από το θάνατό του ετοίμαζε ένα κείμενο για το αφιέρωμα του περιοδικού μας στη Βιβλιοθήκη. Την Παρασκευή (20-1-12) στο γραφείο του στη Σολωμού, αν και πρωί, μας μιλούσε μισοφωτισμένος πίσω από τη λάμπα του τραπεζιού, κάνοντας την τελευταία συμβολική, ιδιωτική του σκηνοθεσία... Αναφερόταν στα προβλήματα που του δημιουργούσαν οι κληρονόμοι του Μπρεχτ στη νέα του ταινία. Μπροστά του ήταν ανοιχτό κάποιο κινηματογραφικό, περιοδικό. Είχαμε δει τα Χριστούγεννα στο Λονδίνο, τα καλλιτεχνικά πρωτεία που είχε κατακτήσει στην Αγγλία το DVD με τη συλλογή ταινιών του της δεκαετίας του ’70 και, όπως πάντα μετρημένος, αντιμετώπισε το γεγονός με συγκρατημένη χαρά.

Ο μικρόσωμος και ισχνός αυτός άνθρωπος με τη φοβερή ενέργεια άφησε πίσω του ένα σημαντικό και εν πολλοίς αστάθμητο έργο, το οποίο, παρά τις όποιες ανισότητές του, δεν προορίζεται για το μουσείο.